KÍNH GIỚI THIỆU TẢN MẠN TRUYỆN NGẮN: NGUYỄN KHẮC TIẾN TÙNG-LÊ PHÚ KHẢI-NGUYÊN NGỌC
TẢN MẠN TRUYỆN NGẮN: NGUYỄN KHẮC TIẾN TÙNG-LÊ PHÚ KHẢI-NGUYÊN NGỌC
Phù du
NGUYỄN KHẮC TIẾN TÙNG
Có lẽ tôi là một người
hay lui tới Trung tâm nên quen mặt nhiều người và cũng từng được nhiều người
giúp đỡ trong các việc riêng cần thiết. Khi Laptop có vấn đề gọi điện đến là có
một cụ kỹ sư điện toán đã về hưu thường giúp, hay khi máy móc gì hỏng cũng có
thể „cầu cứu“ được. Đặc biệt là quần áo nếu cần khâu vá sửa đổi thì đã có nhiều
cụ bà. Mắt người nào khiếm thị cũng có thể đến đây nhập vào nhóm „Đọc cho nhau
nghe“ rồi cùng luận bàn về thời sự. Để đáp lại tôi tham gia nhóm thăm viếng người
bệnh, đi gặp ai cần người cùng đi dạo, dẫn đến bác sĩ hay muốn khuây khỏa giãi
baỳ tâm sự với ai đồng trang lứa…..
Khi tôi bước vào
thì khu nhà hàng ăn của Trung tâm còn vắng vẻ. Tôi ngồi vào một bàn đã có một cụ
ông, hai bên đều có cái nhìn trao đổi, chào đón. Ông cụ mặc một bộ đồ lớn sang
trọng nhưng có vẻ bớt hợp thời trang. Chiếc sơ mi là thẳng tắp, không có cà vạt.
Tôi „liếc trộm“ xuống chân cụ thì đúng như dự đoán, cụ đi đôi giày da bóng
loáng với đôi tất thích hợp, khác hẳn với nhiều người lớn tuổi về hưu hiện nay
thường đi giày vải thể thao cho tiện.
Thực khách đông dần, trong bếp xôn xao tiếng người tình nguyện nhịp nhàng chia
nhau công việc. Khoảng 15 phút sau bắt đầu giờ ăn. Hoạt động như thoi đưa giữa
nhà bếp và phòng khách. Bên ngoài mấy con chim bồ câu bay vào tận phòng ăn, bạo
dạn không sợ ai, coi đây cũng là nhà hàng của chúng! Tuy ở giữa thành phố, một
tấc đất là một tấc vàng, nhưng trụ sở của những người cao tuổi naỳ rất rộng ,
có nhiều cây cối như một công viên nhỏ. Hôm nay trời đã gần giữa trưa nhưng
chưa có cái gay gắt của nắng hè. Mặt trời dìu dịu chiếu xuống vòm cây khiến những
cành lá rung rinh in hình xuống đường đi thành những hoa nắng rỡ ràng. Ngoài vườn
cũng có một số bàn để thực khách có thể ra vườn ngồi ăn, nhưng hôm nay chưa thấy
ai ra.
Trong nhà khách đã
đông hơn. Một tình nguyện viên nữ tóc bạc phơ đến vỗ nhẹ lên vai ông cụ
cùng bàn tôi, có vẻ rất quen biết, thân tình. Bà đặt đĩa đồ ăn cho ông cụ và
chúc ăn ngon. Ông cụ nhìn tôi và cũng chúc như thế. Tôi mỉm cười chúc cả các bạn
láng giềng bằng một ngôn ngữ xuề xòa hơn. Ông cụ cùng bàn ăn uống có vẻ khó
khăn, tay run run, mặt cúi gần sát đĩa. Cụ thoáng liếc nhìn tôi. Mỗi lần cắt
chiếc đùi gà nhiều khi dao đưa không trúng cụ lại liếc nhìn tôi nữa „Ông cụ này
chắc ngày xưa phong lưu đài các lắm, hẳn cũng có một địa vị cao ở sở làm“, tôi
nghĩ thế. Tôi bỗng thương cụ và để “giải phóng” khỏi cảnh naỳ chắc phải
làm „ cách mạng “. Hôm nay thực khách được thưởng thức món gà quay theo “kiểu đặc
biệt của các bà nội tướng”, gồm cả nửa con gà màu nâu bóng rất mỡ màng, hấp dẫn.
Tôi nghĩ thầm, thản nhiên bẻ chiếc đùi khỏi lườn và cánh gà, cầm
chiếc đùi gà „ hiên ngang „ đưa lên miệng. Và ngoạm một miếng rất
ngon lành, thú vị! Ông cụ nhìn tôi một thoáng rồi cũng cầm chiếc đùi gà lên ăn.
Tôi bật cười, cụ cũng cười theo. Khi nhìn sang bàn bên cạnh bỗng thấy các cụ
ông cụ bà ai cũng bẻ chiếc đùi gà ngoạm rất hả hê, không dùng dao nĩa nữa. Ai nấy
đều ăn một cách thoải mái ngon lành. Tiếng cười vui tự nhiên nổi lên ở góc
chúng tôi ngồi khiến cả phòng quay lại nhìn, ra hiệu cho nhau và trưa hôm đó có
một cuộc ăn bốc tự nhiên như bên Ấn Độ.
Tất cả mọi người đang vui vẻ thì một bà cụ từ trong bếp đi ra. Mái tóc bạch kim
của cụ óng ánh thêm do nắng hè qua cửa kính chiếu vào. Ai nấy nhân ra đó
là “Bà Mẹ Cưng” của Trung tâm. Tiếng cười nói ồn ào bớt đi trước vẻ mặt nghiêm
trang „đe dọa“ của Mẹ Cưng. Bà cầm dao nĩa của một cụ gần đó giơ
lên: “Lần sau có món gà chiên sẽ không dọn dao nĩa , đỡ tốn sức lao động, đỡ tốn
điện cho máy rửa chén dĩa”. Rồi Mẹ Cưng cười tươi rói: ” Ừ, để lần
sau chúng tôi sẽ dọn cho mỗi người thêm hai cái khăn giấy để lau tay cho
sạch.” Mọi người tiếp tục cười nói hả hê. Mẹ Cưng tiến về phía tôi. “Anh ăn nhẵn
muỗng nĩa của Trung tâm sao mãi hôm nay mới có sáng kiến vậy. Cho sử sách
sau này ghi công anh, phải gọi cuộc cách mạng của anh là gì? Một cụ thạo
chính trị nói: “Có cách mạng vô sản rồi, có cách mạng mùa xuân Ả rập rồi … đặt
tên gì hấp dẫn môt chút!“. Mẹ cưng quay sang tôi, Anh được quyền đặt tên. Nói
tên cách mạng của anh để tôi sẽ kê khai món ăn vào thực đơn”. Tôi vốn
nghĩ chậm chưa kịp trả lời thì mấy cụ xung quanh đã nhao nhao: ”
Thì cách mạng đùi gà chứ còn gì nữa”. Mẹ Cưng: ” Ừ thế thì hôm nào có món
như hôm nay Thực đơn sẽ chính thức ghi Món cách mạng đùi gà và chúng tôi không
dọn dao nĩa nhưng sẽ cho các anh chị nhiều khăn giấy lau tay hơn!” Thế là lịch
sử của Trung tâm già thành phố đã có một cuộc cáchh mạng không bạo lực, chắc giải
Nobel hòa bình sẽ đến như chơi!
Từ bếp các cụ bà bắt
đầu mang khay Pudding tráng miệng ra phân phát cho chúng tôi. Đúng là cây nhà
lá vườn: bột của đồ tráng miệng mịn và có một mùi thơm khó tả, chắc không
restaurant nào có được.
Bữa ăn qua đi
nhưng đồ ăn còn lại nhiều. Đĩa của cụ cùng bàn tôi còn một chiếc cánh gà và một
phần lớn ức gà. Cụ lẳng lặng lấy trong túi mang theo một hộp nhỏ ra và cúi thật
sát vào đĩa đồ ăn gạt những thứ còn lại vào hộp. Cụ lại liếc nhanh về phía tôi,
có vẻ ngượng, nhưng tôi lờ đi và đưa đẩy vài câu với cụ, khen Pudding nội trợ
ngon quá. Còn nói thêm tiếc rằng đã không có hộp mang theo, nếu không tôi
cũng mang đồ còn lại về.”Tội gì chiều nay phải lỉnh kỉnh nồi niêu cho thêm
mệt thân già “. Thế là chúng tôi cùng cười nhẹ, ý hợp tâm đầu“ với cụ.
Tôi nghĩ rằng nếu có thời gian chắc cụ có thể cũng muốn chúng tôi thành bạn hữu.
Tôi phải đi và cụ
cũng phải về. Chúng tôi đứng dậy cùng đi về phía cửa. Bấy giờ mới
nhận ra cụ đi rất chậm với chiếc gậy và bước những bươc ngắn, chắc động lực từ
đôi chân không còn nhiều. Chúng tôi từ biệt nhau và tôi nhận ra, thêm trong
dáng điệu của cụ vẫn còn vương vấn một chút gì thanh cao lịch thiệp. Có lẽ hồi
xưa trong một nhà hàng sang trọng khi từ biệt đối tác cụ đã để lại trong lòng
người kia một cảm giác khó quên về một bữa ăn thịnh soạn và những câu đối thoại
linh động mà lịch lãm của một Top Manager. Cụ nói „Tam biệt anh“ chứ
không „tạm biệt cụ“ hay „ông“, rút ngắn khoảng cách xã giao dù mới gặp nhau chỉ
một lần. Tôi cũng nhẹ nhàng cười thân thiết , đáp lại „Hy vọng sớm có dịp gặp lại
anh“. Rồi giơ tay vẫy. Cụ cũng giơ tay vẫy theo. Nhưng cái vẫy tay của cụ mang
một chút gì khó khăn, mệt nhọc. Chúng tôi đi hai ngả đường, còn quay lại vẫy
tay chào nhau đôi lần nữa.
Trung tâm thành phố
cổ tràn ngập du khách ngoại quốc và cả người địa phương. Ở một thành phố gần
hai triệu người, giao thông tuy được bình chọn là hoàn hảo bậc nhất, gặp nhau
đâu có khó gì, nhưng với sức khỏe và tuổi tác của cụ bạn vừa quen , mà tôi
cũng không còn trẻ trung, thì câu hẹn gặp lại nhau chắc gì thành hiện thực?
Đời này đã gặp nhau một lần, có còn gặp nhau nữa không, hay đã chỉ là một lần độc
nhất?
Nắng hè đẹp quá.
Ngước nhìn trời , lơ lửng trên đầu một đám mây lớn bềnh bồng đang tan, chầm chậm
tỏa thành những vần trắng trên không gian bát ngát.
- Ừ nhỉ, sao lòng
mình hình như cũng mênh mang ?…
Munichen, 11.11. 22
NGUYỄN - KHẮC TIẾN - TÙNG
*****
thơ (Ng.-Kh Tiến-Tùng)
+ L.-P. Khai (về nhà văn SƠN NAM)
TÂM ĐỘNG
bâng quơ nhìn quẩn
nhìn quanh
ngổn ngang bề bộn âm
thanh trong hồn.
ra vào đi đứng bồn chồn,
thiên thu vô tận bồn
chồn ... vào ra !!!
Munchen,
21.09.2024
Nguyễn-Khắc Tiến-Tùng
******
Đó là Sơn Nam !
Đó là Sơn Nam !
Hồi ký Lê Phú Khải (Trích)
Những lần trà dư tửu
hậu với Sơn Nam như thế, tôi thường mời ông ăn trưa, vì biết ông đi bộ đến quán
cà phê rồi ở đó đến tối mới về. Vào quán, bao giờ ông cũng kêu: Cho cái món gì
rẻ nhất, ngon nhất, và ngồi được lâu nhất (!)
Lần cuối cùng tôi gặp Sơn Nam là cách đây vài tháng, tại nhà riêng của ông ở một con hẻm đường Đinh Tiên Hoàng. Hôm đó tôi đem một cái nhuận bút của báo Cà Mau về cho ông. Không ngồi dậy được, ông phải nằm tiếp khách. Bất ngờ ông hỏi tôi: Một tỷ là bao nhiêu tiền hả mày? Câu này ông đã hỏi tôi một lần, nghĩ là ông hỏi giỡn, nên lần đó tôi không trả lời. Nay ông lại hỏi, nên tôi thưa: Là một nghìn triệu “bố” ạ! Ông trợn mắt: Dữ vậy? Tôi nói: Không tin “bố” hỏi con gái “bố” kia kìa.
Khi biết rõ một tỷ là
một nghìn triệu, nét mặt nhà văn nặng trĩu ưu tư. Có lẽ ông đang nghĩ đến những
vụ tham ô, lãng phí cả trăm tỷ, ngàn tỷ mà ông đọc được trong những xấp báo
đang để quanh người ông kia!
Lúc còn sống, Sơn Nam ý thức một cách rõ ràng về cái sự nghèo của nhà văn. Bây giờ thì Sơn Nam của chúng ta không còn nữa. Nhưng nghĩ cho kỹ thì ông không nghèo. Trái lại, rất giàu có là đàng khác. Ngắm ngôi nhà lưu niệm Sơn Nam tọa lạc trên một thế đất 2000 mét vuông, nhìn ra phong cảnh cỏ cây, sông nước và những gì có trong ngôi nhà đó, người ta phải suy nghĩ như thế.
Hạt bụi nghiêng mình
nhớ đất quê.
Tôi đặc biệt thích
thú một cái máy chữ cổ, do một sinh viên có tên là Bùi Thế Nghiệp tặng nhà lưu
niệm, kèm theo lá thư Sơn Nam viết lúc tặng anh cái máy. Số là, sinh viên Nghiệp
là bạn đọc hâm mộ nhà văn.. Cậu thường chở nhà văn đi chơi (Sơn Nam không biết
đi xe đạp, xe máy – LPK). Lúc nhà văn bệnh nặng vào năm 2005, Nghiệp đến xin
nhà văn một kỷ vật gì đó, phòng khi ông đi xa. Nhà văn đã cho anh cái máy chữ
kèm theo lá thư nhỏ chứng nhận đây là máy chữ của Sơn Nam tặng. Nay đọc báo biết
có nhà lưu niệm Sơn Nam, Nghiệp đến tặng lại.
L.P.K.
Một Cuộc Di Tản
Giáo Dục Lớn Khỏi Việt Nam
NGUYÊN NGỌC
Cách đây mấy hôm, tôi
có đến thăm một chị bạn, gặp cả chị và con trai chị. Chả là vài năm trước đây
tôi có dạy cả hai mẹ con học một ít tiếng Pháp. Tôi hỏi thăm cháu năm nay lên lớp
mấy rồi, chị bảo giờ đang nghỉ hè, vào năm học mới cháu sẽ lên lớp tám. Ngừng một
chút, rồi chị nói tiếp: “Em cũng đang chuẩn bị ráo riết để cho cháu ‘lên thuyền’
thầy ạ.”
Tôi ngạc nhiên: “Lên
thuyền?”. Thấy tôi ngơ ngác, chị cười bảo: “Hai chữ này bây giờ người ta nói phổ
biến rồi mà thầy. ‘Lên thuyền’ tức là ra nước ngoài học, đi du học ấy mà. Em
chuẩn bị cho cháu lên cấp ba thì sang học ở Mỹ. Bây giờ cũng đang có một phong
trào ‘thuyền nhân’ chạy khỏi đất nước như hồi mấy mươi năm trước, ngày càng
đông đảo. Hồi những năm 70, 80 là thuyền nhân chính trị, di tản chính trị. Bây
giờ là thuyền nhân giáo dục, di tản giáo dục. Chạy trốn nền giáo dục này”.
Hóa ra tôi quá lạc hậu.
Một cuộc di tản mới, sâu sắc chẳng kém gì cuộc di tản trước, mà nào tôi có biết.
Hay đúng hơn, tôi không biết nó đã đến mức một phong trào “thuyền nhân” mới. Khẩn
thiết chạy trốn khỏi cái nền giáo dục mà cha mẹ họ lo sợ cho con cái họ. Chắc dẫu
sao cũng là chỉ những gia đình tương đối khá giả, và tôi nghĩ hẳn cũng chỉ ở
thành phố, thậm chí phải là thành phố lớn.
Nhưng mấy hôm sau tôi
lại gặp một chị bạn khác, vốn quê Thái Bình. Tôi đem kể với chị chuyện “Lên
thuyền” tôi mới được nghe. Chị bảo: “Không chỉ ở thành phố đâu anh ơi, em mới về
quê lên đây nè. Ngay ở quê Thái Bình, nhiều gia đình chẳng khá giả gì cũng lo
chạy vạy hết nước, có khi bán cả nhà, cả ruộng, để cho con ra học nước ngoài,
ngay từ phổ thông. Những bậc cha mẹ có ít nhiều hiểu biết đều rất lo sợ về nền
giáo dục này cho con cái của họ. Người cắn răng ở lại chỉ là người đã cùng đường…”.
Vậy đó, Bộ Giáo Dục,
nhà nước có biết điều này không? Tôi muốn hỏi. Chưa hề thấy Bộ Giáo Dục, là cơ
quan chịu trách nhiệm về toàn bộ nền giáo dục và tình hình giáo dục nước nhà,
nói gì về chuyện “Lên Thuyền” này cả. Bộ có biết một cuộc di tản giáo dục mới,
rỉ rả, âm thầm, nhưng là đại di tản đang diễn ra, từng ngày, quyết liệt, một cuộc
phản kháng âm thầm mà dữ dội bằng chân đối với nền giáo dục mà các vị đang áp
buộc lên họ, con cái họ?
Cũng trên trang Văn
Việt này cách đây ít lâu, tôi có đọc được bài viết của anh Đỗ Ngọc Thống trả lời
những người muốn hỏi anh vì sao là người làm việc chính trong nền giáo dục này
mà anh cũng lại cho con ra học nước ngoài, có phải anh cũng cho con di tản giáo
dục không? Anh Thống bảo chẳng lẽ người hỏi điều đó không biết rằng anh cũng phải
lo sợ cho con anh về ô nhiễm môi trường, ô nhiễm thực phẩm và bao nhiêu thứ ô
nhiễm văn hóa xã hội nữa ở trong nước bây giờ mà anh hẳn không muốn con anh phải
chịu.
Tôi đồng ý với anh Thống
về các thứ ô nhiễm rành rành anh đã chỉ ra và vì chúng, anh phải quyết cứu con
anh ra khỏi. Tuy nhiên tôi có ngạc nhiên thấy anh không hề nói gì về ô nhiễm
cũng sờ sờ ra đó của chính nền giáo dục mà anh đang tham gia làm ra, nó nguy hiểm
đến mức hầu như bất cứ bậc cha mẹ nào có thể thì cũng đều không muốn cho con họ
phải chịu, và quyết làm mọi cách để cho con “lên thuyền” hôm nay.
Một cuộc di tản giáo
dục lớn, sao không ai báo động...? ? ./.
( NGUYÊN NGỌC )
Đăng nhận xét