TRẦN ĐÌNH PHƯỚC: Viết Về Một Người Bạn đã Nằm Xuống - Cựu Phi Công CH-47 Chinook Ngô Kim Hoàng
Viết Về Một Người Bạn đã Nằm Xuống - Cựu Phi Công CH-47 Chinook Ngô Kim Hoàng
From:trandinhphuoc@yahoo.com
Kính gửi Quý Anh Chị
Bài viết nhớ lại một
Cựu Phi Công Chinook CH-47 đã đi xa
Kính chúc Bình An
KQ tdp
Viết Về Một Người Bạn
vừa Nằm Xuống
Cựu Phi Công CH-47
Chinook Ngô Kim Hoàng
Tưởng nhớ cựu Phi Công CH-47 Chinook Ngô Kim Hoàng bay về cõi Vĩnh hằng đúng 3 năm (11 tháng 01, năm 2021 – 11 tháng 01, năm 2024 ) để đồng ca “Không Quân Việt Nam Hành Khúc” cùng các Niên Trưởng và Chiến Hữu đã đi trước.)
Hôm nay, tôi xin viết về một người bạn dễ thương được hầu hết bạn bè quý mến. Bạn
vừa từ giã vợ con, gia đình và người thân trong mùa đại dịch Covid-19
vào Thứ Hai 11 tháng 01, năm 2021 tại Thành Phố Nashville, Tiểu Bang
Tennessee, Hoa Kỳ. Đó là Cựu Phi Công CH-47 Chinook Ngô Kim Hoàng.
Giữa Hoàng và tôi không hề quen biết trước. Chỉ gặp nhau khoảng năm 1969 ở trường
Anh Ngữ Lackland và trường bay Fort Wolters. Khi về nước, mỗi người đổi đi một
đơn vị. Hoàng về Phi Đoàn 237 và Phi đoàn 241. Còn tôi, thuyên chuyển đi Trung
Tâm 2 Kiểm Báo-Panama, Đà-Nẵng và Trung Tâm 1 Kiểm Báo - Paris, Tân
Sơn Nhất. Chúng tôi chưa hề lần nào có cơ hội gặp lại.
Năm 1990, tình cờ gặp lại Hoàng tại nơi làm dịch vụ xuất cảnh đi theo diện HO
trên đường Nguyễn Trãi, Quận 1, Sài Gòn. Tôi nhận ra Hoàng và Hoàng cũng nhận
ra tôi. Hỏi thăm nhau đủ thứ chuyện. Hoàng nhắc đến tên các Niên Trưởng và bạn
bè cùng bay CH-47 Chinook với Hoàng. Mấy người này, một số tôi đều quen biết,
nên tôi cho địa chỉ để Hoàng liên lạc.
Sau đó, chúng tôi thỉnh thoảng gặp nhau ngồi uống cà-phê bình dân trước công
viên, nằm giữa hai đường Hàn Thuyên và Alexandre de Rhodes. Hai đầu là Dinh Độc-Lập,
Nhà Thờ Đức Bà và Bưu Điện Sài Gòn, để nghe ngóng tin tức về HO. Chẳng hạn, hôm
nay đang phỏng vấn đến danh sách HO nào? Đến số thứ tự mấy? Những ai được phái
đoàn Hoa Kỳ chấp thuận cho đi Mỹ và những ai vì lý do gì đó bị rớt phỏng vấn. Tại
sao đủ điều kiện hợp lệ mà vẫn bị bác đơn không cho đi? Đã có trường hợp bị
phái đoàn Mỹ từ chối, dù đã học tập cải tạo trên 10 năm. Lý do trong lúc đổi tờ
khai gia đình (hộ khẩu), người nhà lo tiền chính quyền địa phương để họ
không bị xoá tên.
Lúc phỏng vấn, giơ
tay lên thề nói sự thật. Nhân viên phỏng vấn đã duyệt hồ sơ trước. Họ chỉ hỏi một
câu “Tại sao có tên trong tờ khai gia đình trong thời gian đi cải tạo” thì ấp
úng không thể trả lời được. Giấy trắng mực đen ghi rõ ràng, không có gì
chứng minh, giải thích, coi như hồ sơ gian dối. Dĩ nhiên, nhân viên phỏng vấn
đánh rớt. Đáng lẽ, trong trường hợp này phải làm tờ trình sự thật làm sao thuyết
phục được và gửi sang Thái Lan trước khi được gọi phỏng vấn thì may ra mới có một
chút hy vọng. Còn khi đã bị phái đoàn từ chối rồi thì coi như không còn cơ hội
khiếu nại.
Nói chung, thời gian này anh em chờ đợi đi HO rất thân thiện, chia sẻ, học hỏi
kinh nghiệm lẫn nhau để chuẩn bị những hồ sơ, bổ túc thêm giấy tờ, hình ảnh cần
thiết một khi được mời phỏng vấn, để tránh gặp trở ngại, khiến có thể bị rớt phỏng
vấn. Không khí nơi đây rất ồn ào, tấp nập, náo nhiệt và vui như chợ Tết.
Khoảng 12 giờ trưa là tất cả "tan hàng cố gắng" về nhà làm
công việc riêng như: tiếp tục đạp xích lô, chạy xe ôm, ra Bưu Điện Sài Gòn viết
đơn và thơ mướn, về nhà phụ vợ buôn bán, đón con đi học về, dọn dẹp hàng
quán...Cùng hẹn gặp lại ngày hôm sau.
Có lẽ chính quyền địa
phương thấy không có gì trở ngại hay ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, nên không
làm khó dễ. Dù số người tụ tập bất hợp pháp rất đông, hầu hết là các Sĩ Quan chế
độ cũ. Đối với họ, những người này là thành phần nguy hiểm được xếp vào loại cần
phải luôn luôn đề phòng.
Một đôi lần, hai đứa chúng tôi bên ly cà phê đen ở vỉa hè. Hoàng tâm sự về những
hiểm nguy trong cuộc đời bay bổng. Hoàng không bao giờ quên tai nạn thoát chết
trong đường tơ kẽ tóc trong một phi vụ vào năm 1971. Lúc đó, Hoàng phục vụ ở
Phi Đoàn Lôi Thanh 237, danh hiệu Đại Bàng, thuộc Sư Đoàn 3 Không Quân, trú
đóng tại Biên Hoà. Chiếc CH-47 Chinook do Đại Uý Thọ là Trưởng Phi Cơ và Hoàng
là Co Pilot đang bay hành quân trên bầu trời Snoul (Kampuchia) thì bị trúng đạn
và bốc cháy.
May mắn, Đại Uý Thọ là một phi công dày dạn kinh nghiệm đã bình tĩnh đáp xuống
khu rừng kế cận. Ngay lúc đó có một chiếc CH-47 Chinook khác đang hành quân yểm
trợ trong vùng gần đó do Thiếu Uý Lê Huy Cận và Hồ Việt Yên thuộc khoá 7/68 KQ
can đảm đáp khẩn cấp xuống cứu được tất cả phi hành đoàn. Phi hành đoàn lâm nạn
đều bị cháy phỏng. Hoàng bị phỏng nặng ở mặt và một phần cánh tay phải. Được cấp
tốc đưa về Bệnh Viện 3 Dã Chiến Hoa Kỳ chữa trị. Lúc đầu, Hoàng tưởng có thể bị
mù hai mắt, nhưng nhờ cứu chữa kịp thời, các Bác Sĩ ở đây tận tình, giỏi và
phương tiện y khoa tối tân, nên hai mắt không bị ảnh hưởng. Riêng, cánh tay phải
bị phỏng được chữa khỏi và chỉ để lại vết thẹo lớn. Kể từ đó, anh em trong phi
đoàn đặt cho biệt danh là “Hoàng Cháy”
Sau thời gian điều trị
ở bệnh viện. Hoàng trở lại đơn vị phục vụ. Tháng 8 năm 1974, Hoàng cùng 5 nhân
viên phi hành của Phi Đoàn 237 thuyên chuyển ra bổ sung cho Phi Đoàn 241 trú
đóng ở Phù Cát. Chưa làm quen với đơn vị mới được bao lâu thì cả phi đoàn được
lệnh di tản về Sài-Gòn vào tháng 3, năm 1975. Vài tháng sau, Hoàng phải vào Đại
Học Máu gần bảy năm. Nơi cuối cùng là Trại Gia-Trung, thuộc Tỉnh Pleiku (Gia
Lai). Nơi đây được xem như địa ngục trần gian. Trong thời gian này, chị Hoàng
còn quá trẻ, tìm đủ mọi cách mưu sinh để vừa có thể nuôi con, vừa lặn lội thân
cò nơi quãng vắng đi thăm nuôi chồng, chờ ngày chồng được trở về đời sống bình
thường. Xin có lời khâm phục một tấm gương hy sinh đáng ca ngợi của
phụ nữ Việt-Nam trong thời chiến.
Ngày vui đã đến, gia đình Hoàng được gọi phỏng vấn theo danh sách HO11.
Phái đoàn Hoa Kỳ chấp thuận cho đi định cư theo diện tị nạn tại Hoa Kỳ. Vì vợ
chồng không có bất cứ tài sản gì gọi là đáng giá, nên các thủ tục về nhà đất,
ngân hàng, không thiếu thuế không gặp trở ngại.
Phần cuối cùng khám sức
khoẻ xong, chỉ còn chờ lên danh sách chuyến bay từ Thái Lan gửi sang là rời Việt
Nam tìm tương lai nơi vùng đất mới, mà biết bao nhiêu người hằng mơ ước.
Ngày 22 tháng 04, năm 1992, gia đình Hoàng gồm vợ và 3 con rời phi trường Tân
Sơn Nhất để đi Hoa Kỳ. Nhiều bạn bè quý mến Hoàng đã có mặt để tiễn đưa, trong
số đó có tôi. Chúng tôi bắt tay cùng hẹn gặp lại nhau nơi chân trời xa lạ trong
một tương lai gần, vì tôi thuộc danh sách HO13.
Nơi định cư đầu tiên của gia đình Hoàng là Nam Cali khoảng hơn một năm rưỡi. Rồi
tiếp đến là North Carolina. Cả hai nơi đây vẫn không thấy gì có vẻ sáng sủa và
thích hợp.
Đang suy tính có nên đi nơi khác nữa hay không thì vợ Hoàng có người bà con ở
Thành Phố Nashville, Tiểu Bang Tennessee đang làm ăn về Nails tương đối thành
công. Họ rủ vợ chồng Hoàng sang và hứa giúp đỡ những khó khăn trong giai đoạn đầu.
Thế là, cả gia đình lại khăn gói di chuyển thêm một lần nữa. Đây là lần thứ ba.
Có lẽ nơi đây đất lành chim đậu, nên gia đình Hoàng đã định cư từ năm 1994 cho
tới nay.
Lúc đầu, vợ chồng Hoàng làm công, ăn chia cho một tiệm Nails. Sau đó, chủ nhân
cần dọn sang tiểu bang khác, nên muốn bán tiệm lại cho vợ chồng Hoàng. Cơ hội
đã đến, vợ chồng Hoàng mượn tiền bà con, bạn bè và gom góp số tiền dành dụm mua
lại tiệm có thương hiệu tên là Madison Nails, thuộc Madison County Davidson,
Tennessee. Từ nay, vợ chồng Hoàng đã làm chủ, khỏi phải làm theo kiểu ăn chia
như trước. Các con của Hoàng sau khi học ở trường về, lo bài vở xong cùng ra tiệm
chung tay phụ giúp cha mẹ.
Tôi nhớ lại, khi gia đình tôi đến định cư ở San José vào cuối tháng 10, năm
1992. Sau một thời gian ở đây, công ăn, việc làm hoàn toàn bế tắc, tưởng chừng
như đầu hàng cho số mạng. Tôi điện thoại hỏi thăm Hoàng và nhờ Hoàng giúp ý kiến.
Trong chỗ thân tình bạn bè. Hoàng hứa sẵn sàng hướng dẫn và giúp đỡ cho vợ chồng
tôi lúc ban đầu, như trước kia người ta đã từng giúp đỡ gia đình Hoàng. Nếu tôi
muốn, thì qua chơi vài tháng để thăm dò, xem xét, nghiên cứu. Nếu thấy thích hợp
thì hãy đem gia đình qua sau. Khi về bàn lại thì vợ tôi không muốn đi. Thế là!
Tôi đã phụ nhã ý và lòng tốt của Hoàng.
May mắn sau đó, tôi được hãng IBM nhận vào làm. Vợ tôi cũng vừa học, vừa làm và
con tôi cũng đã quen với môi trường mới. Do đó, chúng tôi quyết định không đi
và ở lại San José cho đến hôm nay, dù lúc đó gặp muôn vàn khó khăn. Cuối cùng,
vợ tôi sau thời gian dùi mài kinh sử cũng đã tốt nghiệp MA về Foreign Language,
hiện đang làm cho County of Santa Clara đã trên 25 năm, còn con trai tôi cũng tốt
nghiệp Đại Học, hiện cháu đang làm chuyện viên cho một bệnh viện khá nổi tiếng ở
Bắc Cali. Cháu cũng đã lập gia đình. Cả nhà đều tham gia sinh hoạt Hướng Đạo và
làm công tác thiện nguyện cho cộng đồng ở địa phương.
Chúng tôi cũng đã mua được một căn nhà nhỏ, ấm cúng, trồng nhiều cây trái và
hoa, mà lúc chưa bị đại dịch Covid-19 vẫn là nơi thường tổ chức những buổi họp
mặt anh chị em Hướng Đạo Trưởng Niên trong vùng, hoặc khi có anh chị em Hướng Đạo
Trưởng Niên từ xa ghé thăm San José.
Trong thời gian đó, Hoàng và tôi thỉnh thoảng liên lạc nhau, tâm sự về cuộc sống,
về việc học hành của con cái. Đều đều, năm nào chúng tôi cũng trao đổi thiệp
Giáng-Sinh và chúc mừng Năm Mới cho nhau. Thiệp của Hoàng viết cho tôi với nét
chữ đẹp, phóng khoáng và bay bướm như nghệ nhân viết thư pháp. Tôi nghĩ nét chữ
như Rồng bay, Phượng múa này mà viết thư tình sẽ làm nhiều em mê mệt, điêu đứng.
Có lẽ chị Hoàng yêu anh một phần cũng vì nét chữ độc đáo này?
Đầu tháng 12 năm nay,
tôi cũng gửi thiệp chúc mừng Giáng-Sinh và Năm Mới cho gia đình Hoàng giống như
mọi năm. Tuy nhiên, tôi không nhận được thiệp hồi âm của Hoàng như mọi năm. Tôi
nghĩ có lẽ thiệp của tôi viết cho Hoàng và thiệp của Hoàng gửi cho tôi đã bị
bưu điện làm thất lạc, vì chuyện bưu điện làm thất lạc thư của khách hàng cũng
là chuyện bình thường. Chưa kịp điện thoại hỏi thăm thì nhận được tin Hoàng
vĩnh viễn ra đi. Nghe tin Hoàng mất, tôi bàng hoàng, xúc động, vội gọi điện thoại
chia buồn. Chị Hoàng cho biết, trước đó chồng mình vẫn còn khoẻ mạnh, cả hai
đang dự tính tham dự Họp Mặt Chinook sắp đến, nhân tiện sẽ đi thăm bạn bè một
vài nơi, vì hai vợ chồng đã nghỉ hưu, cuộc sống hoàn toàn ổn định không còn gì
phải lo toan.
Ngày 24 tháng 5, năm 2009, ngày họp mặt lần đầu tiên bốn Phi Đoàn CH-47 Chinook
gồm: Lôi Thanh -237, Thiên Bằng -241, Lôi Phong -247 và Mãnh Long-249 tổ chức tại
nhà hàng Grand Fortune, San José. Hoàng điện thoại báo tin cho tôi biết là vợ
chồng Hoàng sẽ về tham dự ngày hội ngộ đặc biệt này. Tôi cũng cho Hoàng hay là
tôi cũng sẽ có mặt, vì tôi quen biết với nhiều anh em CH-47 Chinook, cũng như
trước đó ban tổ chức biết tôi là một giọng ca KQ, nên có nhã ý mời tôi hát giúp
vui trong chương trình văn nghệ.
Hoàng và tôi đã gặp lại trong đêm đặc biệt này. Chúng tôi có dịp ngồi tâm sự, kể cho nhau nghe những thăng trầm, bể dâu trong cuộc sống nơi đất khách quê người và đã gặp lại như lời hứa tại phi trường Tân-Sơn Nhất năm xưa. Thế mà! phải mất gần mười bảy năm mới có dịp hàn huyên, dù cả hai đang sống trên cùng một quốc gia.
Hoàng cho biết công ăn, chuyện làm rất thành công và phát đạt. Tiệm làm ăn có
uy tín và giá cả hợp lý, nên lúc nào khách cũng đông so với các tiệm quanh
vùng. Bây giờ, phải thuê thợ ở ngoài vào tăng cường và trả lương tháng, chớ
không chia theo tỷ lệ giữa chủ và thợ. Nếu tháng nào khách đông, thu nhập cao
hơn mức bình thường thì thợ được thưởng thêm. Nhờ hưởng lương ổn định, nên thợ
an tâm làm cho tiệm, không phải lo những khi vắng khách, ế ẩm. Có những thợ đã
làm cho tiệm Hoàng hơn 10 năm và họ không muốn đi đâu hết! Cũng có người nghe
chỗ khác trả khá hơn, chia tỷ lệ cao hơn, nên bỏ ngang tiệm Hoàng, ra đi không
một lời giã biệt. Nhưng, khi chạm thực tế thì không phải vậy. Chủ nhân mới keo
kiệt, tính toán chi ly và trả lương không bằng tiệm Hoàng. Nên họ xin Hoàng cho
trở lại tiệm và Hoàng cũng vui vẻ nhận lại họ.
Về chuyện nhà cửa, cơ ngơi thì coi như đã trả xong. Các con đều học hành thành
công, đều lập gia đình và có cuộc sống tốt. Tôi bắt tay chúc mừng Hoàng.
Phần tôi, đã về hưu sớm, đang làm Part-Time cho San José Police Department về
Crossing Guard*** (hướng dẫn học sinh và bộ hành qua đường.” Hằng ngày, nhìn học
sinh đến trường, để tìm lại một chút kỷ niệm thuở học trò thường buồn vu vơ, được
đóng góp công sức nhỏ nhoi ở tuổi xế chiều trong những tháng ngày còn lại tha
phương nơi xứ người. Hiện tại, gia đạo vui vẻ, hạnh phúc. An phận với những gì
đang có mà Ơn Trên ban cho.
Hoàng cười và nói:
“Như vậy, bạn và tôi đều may mắn.”
Sau khi xong hội ngộ, trước khi vợ chồng Hoàng rời San José. Vợ chồng tôi mời
dùng cơm tối ở nhà hàng Vũng Tàu, San José.
Cuối cùng, chuyện cũng phải đến. Phi cơ trước khi bay vào bãi đáp đã bị phòng
không của VC bắn trúng nhiều vết đạn từ trên không. Một Cơ Phi không may bị tử
thương, còn Trung Uý Lê Văn Cầu thị bị thương ở gót chân khi nhảy từ trên trực
thăng xuống. May mắn, phi cơ đáp xuống đất an toàn. Tuy nhiên, phi hành đoàn bị
kẹt lại trong căn cứ Tống Lê Chân gần một tuần vì lúc đó hoả lực của địch chung
quanh căn cứ quá mạnh, nên trực thăng tiếp cứu không thể nào đáp xuống được.
Sau cùng, một trực thăng tản thương thuộc Phi Đội 259-E của Sư Đoàn 3 Không
Quân đo Trung Uý Phát tự Phát Sứt là Trưởng Phi Cơ đã can đảm đáp xuống Rescue
đưa phi hành đoàn lâm nạn về Biên Hoà, trong sự vui mừng khôn tả của toàn thể
quân nhân thuộc Phi Đoàn 237. Có lẽ, người sung sướng nhất hôm đó là Trung
Tá PĐT Nguyễn Phú Chính. Ông tưởng đã không còn gặp mặt lại các đàn em trong một
phi vụ Kamikaze sau Đệ Nhị Thế chiến, mà chính ông là người quyết định và
chịu phần nào trách nhiệm trong đó.
Hôm sau, vợ chồng Hoàng di Nam Cali để thăm bạn bè và thân nhân. Trước khi trở
về lại Tennessee. Chị Hoàng cũng không quên gửi tặng bà xã tôi qua đường bưu điện
một bưu kiện toàn là “Cơm Cháy Chà Bông” vì bà xã tôi lúc ngồi tâm sự với chị ở
nhà hàng Vũng Tàu đã nói với chị là rất thích món này.
Bây giờ, ngồi đây viết về Ngô Kim Hoàng, một người con yêu của Sài Gòn, một Phật
Tử thuần thành, pháp danh Quảng Nguyên đã vĩnh viễn đi vào cõi thênh thang và đồng
ca “Không Quân Việt Nam Hành Khúc” với các Niên Trưởng và chiến hữu đi trước.
Tang lễ bạn được cử
hành trong phạm vi gia đình vì cơn đại dịch Covid-19. Hiện diện gồm: hiền thê,
các con, các cháu, một vài người thân, Thượng Toạ Thích Giác Thành và Sư Cô
Minh Điền thuộc Chùa Tịnh Tâm ở Nashville đã đến tụng niệm cầu siêu.
Các chiến hữu CH-47 Chinook và bạn bè ở xa đã gửi Email, điện thoại chia buồn rất
đông vì lúc sinh thời Hoàng được nhiều người yêu mến. Bạn sẵn sàng giúp đỡ những
đồng đội đang gặp khó khăn nơi quê nhà và luôn luôn đóng góp một cách nhiệt
thành khi có lời kêu gọi trong tình tương thân tương ái.“Không Quân Không Bỏ
Anh Em, Không Bỏ Bạn Bè.”
Chuyện này, chỉ còn
là vấn đề thời gian mà thôi!
Xin vĩnh biệt Ngô Kim Hoàng, một người bạn mà tôi rất quý mến.
(San José, California
2021)
***
Tân Định và Đa Kao thời
thơ ấu chỉ còn trong kỷ niệm
LTS: Nhật báo
Người Việt mở mục ‘Bạn đọc viết’ nhằm mời gọi quý thân hữu ‘cùng
làm báo’ với Người Việt, chia sẻ những rung cảm, ý tưởng, quan niệm, hồi ức, kiến
thức, kinh nghiệm,… về đời sống và xã hội. Để tham gia, quý bạn đọc vui
lòng gởi email: docgiaviet@nguoi-viet.com
Trần Đình Phước
Tân Định và Đa Kao chỉ còn trong kỷ niệm. (Hình tác giả cung cấp)
Xin kính tặng đến bà
con Tân Định-Đa Kao và những ai đã từng đi qua nơi đây. Hy vọng bà con sẽ tìm lại
được một chút kỷ niệm của ngày xưa yêu dấu.
Nhiều hình ảnh, nhiều
nơi đã biến mất hẳn, còn lại một ít thì cũng đang dần dần đi vào chốn hư không.
Nếu có còn chăng thì chỉ là những con đường không bị đổi tên.
Cho đến bây giờ,
dù đã xa Tân Định và Đa Kao nhiều năm, nhưng trong tôi “Tân Định và Đa Kao” lúc
nào cũng là một nỗi nhớ khôn nguôi! Nỗi nhớ này cứ thôi thúc tôi hoài. Đã
bao năm qua, tôi muốn tìm về chốn này, để sống lại với kỷ niệm thuở học trò,
mà tình yêu khi đó “chỉ biết đôi mắt nhìn nhau cũng đủ rồi.”
Tôi cứ hẹn nhiều lần,
nhưng vẫn chưa bao giờ thực hiện được ước mơ của mình, rồi một dịp tình cờ
đưa đến, giấc mơ đã trở thành hiện thực. Tôi đã có hai tuần lễ đi
qua, đi lại, đi tới, đi lui, đi xuôi, đi ngược trên những con đường kỷ niệm của
Tân Định và Đa Kao. Điều làm tôi rất đỗi ngạc nhiên và thích thú nhất là nhiều
con đường trong khu vực này vẫn không hề bị đổi tên.
Thật vậy! Sau 30
Tháng Tư, 1975, một số tên đường của thành phố Sài Gòn thân yêu đã bị đổi bằng
những cái tên hoàn toàn xa lạ. Nay, được thấy lại các tên đường ở khu Tân Định
và Đa Kao không bị thay đổi nhiều, trong lòng tôi bỗng nhiên dâng lên một sự
xúc động mãnh liệt và một niềm sung sướng vô cùng.
Xin mời các bạn cùng
tôi tìm về những con đường kỷ niệm thân yêu của Tân Định và Đa Kao với những bồi
hồi, rung động khó quên của thời niên thiếu không bao giờ phôi pha, dù năm
tháng trôi qua như cơn gió thoảng.
Trước hết, xin bắt đầu
từ Cầu Kiệu với con đường Hai Bà Trưng (HBT) đi về phía Sài Gòn. Khoảng đường
này, bên tay phải là hẻm Vựa Gạo số 475 HBT, nơi các ghe thuyền ngày xưa chọn
làm bến tấp nập xuống gạo ở đây, để từ đó gạo được giao lại cho các chợ. Hẻm
có nhà của họa sĩ vẽ áo dài ba miền Nam, Trung, Bắc nổi tiếng Lê Trung. Ông đã
từng đoạt nhiều giải thưởng lớn về hội họa.
Con hẻm đi ra được hẻm
60 Cù Lao Yên Đổ, phòng khám mắt của Bác Sĩ Kính, tiệm bán bông cườm cho đám
tang, tiệm thuốc Bắc của ông Lang Sách, nay là tiệm bán “bánh tằm bì 457 HBT,
là “Đặc Sản Bạc Liêu” của con trai cua rơ nước rút Nguyễn Văn Châu, thuê mở
quán ăn. Cua rơ xe đạp nước rút Nguyễn Văn Châu đã làm nên một kỳ tích vô tiền
khoáng hậu, mà cho đến nay chưa từng có bất cứ cua rơ xe đạp Việt Nam nào tạo
được. Trong cùng năm 1961, ông đã đoạt chức vô địch nước rút Á Châu ở Đông Kinh
và Đông Nam Á Vận Hội ở Ngưỡng Quang.
Số 459 HBT là nhà của
nữ ca sĩ TV Chi Bảo PHQ. Có lẽ cô là ca sĩ duy nhất xuất thân từ lò của nhạc sĩ
Nguyễn Đức còn cất tiếng hát cho đời thêm vui.
Thời vàng son của cô
với những bài hát về lính như: Giờ Này Anh Ở Đâu? Vườn Tao Ngộ, Dấu Chân Kỷ Niệm,
Thương Hoài Ngàn Năm…đã đưa tên tuổi cô đến gần với những người yêu tân nhạc,
nhất là các anh lính chiến đang trú đóng nơi tiền đồn xa xăm, heo hút. Hiện PHQ
định cư ở Nam Cali. Cô cùng nữ ca sĩ TTL phụ trách chương trình truyền hình “Tiếng
Hát Hậu Phương” được phát trên Hồn Việt TV.
Hẻm cô Hai Kim, số
451 HBT. Bên phải đầu hẻm là tiệm điện Ngọc Sơn, trong hẻm có cô Hai Kim chuyên
cắt lể, giác hơi, cạo gió và bán thuốc tể. Cạnh bên là nhà của dịch giả các
truyện kiếm hiệp nổi tiếng Từ Khánh Phụng với các truyện: Trảm Lư Bảo Kiếm, Hỏa Long
Thần Kiếm, Quái Khách Muôn Mặt, Song Nữ Hiệp Hồng Y Kiếm Hiệp…
Hẻm có lò làm bánh hủ
tiếu và bánh cuốn tráng hơi của người Hoa chuyên đem bỏ mối trong vùng, Bà Năm
Cà Lì bán vải ở chợ Tân Định.
Bên trái hẻm là tiệm
sửa xe gắn máy Ông Bảy Mập, chuyên sửa xe mô tô Harley-Davidson, nhà thuốc Nhân
Phong Đường hay còn gọi là Thuốc Cam Hàng Bạc số 447 B – HBT. Trước cửa,
trên quầy kính bên trái có trưng bày một con nai bằng gỗ mun, nhìn tưởng như thật.
Gia đình Nhân Phong Đường hầu hết ở nước ngoài, hiện chỉ còn người con trai út
là cựu quân nhân Binh Chủng Thiết Giáp VNCH, ở lại trông coi và kế nghiệp. Căn
nhà đã sửa lại khang trang hơn xưa.
Trước năm 1975, ông
chủ thuốc cam Hàng Bạc có nhiều bộ sưu tập đồ cổ rất giá trị, nhất là những
binh khí và đồ sành sứ cổ xưa, đặc biệt, có một con chim sáo nhỏ bằng ngọc thuộc
loại quý hiếm.
Kế bên là tiệm cà phê
tên Hải Nàm của người Việt gốc Hoa. Nơi đây bà con thuộc giới bình dân thường đến
thưởng thức cà phê pha bằng vợt. Khác uống cà phê hai chân ngồi trên ghế theo
kiểu ngồi nước lụt, miệng nhâm nhi ly cà phê xây chừng, môi bập bẹ điếu thuốc
rê Gò Vấp, Cotab, Bastos xanh đỏ…để bàn chuyện thời sự, bàn những con số đề do
đêm ngủ nằm chiêm bao thấy và hy vọng sẽ xổ vào buổi chiều mà thường thì suýt
trúng, bàn chuyện giá cả hàng hóa lên xuống hàng ngày, chuyện chính chị, chính
em, bàn về đua ngựa cuối tuần ở trường đua Phú Thọ, với các con ngựa được mang
tên các nữ nghệ sĩ cải lương danh tiếng như: Út Bạch Lan, Thanh Nga, Ngọc Giàu,
Bạch Tuyết…
Ngoài cà phê ra, còn
có hủ tíu mì, hoành thánh, bánh bao, xíu mại. Buổi chiều có thêm xe bán tiết
canh, lòng heo của bà Thìn, nhà trong hẻm 60 Yên Đổ, Cù Lao.
Phía bên trái,
dưới chân Cầu Kiệu là con hẻm nhỏ số 478 HBT, chuyên bán chó, kèm theo một đội
quân chuyên săn bắt chó. Dụng cụ hành nghề rất đơn giản: một ống nước dài khoảng
một thước rưởi, bên trong luồn một sợi dây cáp nhỏ, được thắt nút thòng lọng. Họ
lùng sục khắp hang cùng, ngõ hẹp trong thành phố, ra đến tận ngoại ô để tìm
nguyên liệu chó, đem về cung cấp cho các quán “cờ tây.”
Em cún nào chạy lang
thang là chỉ vài giây, bằng thao tác chuyện nghiệp, các tay săn bắt chó đã đưa
thòng lọng vào cổ em và ném ngay vào bao bố trong có đựng tro, để cho em bị
ngộp, không sủa, không giãy giụa, hoặc ú ớ được. Nếu em chó nào đẹp,
có giá trị thì chờ vài ngày cho chủ nhân đến tìm chuộc lại theo luật giang hồ.
Đợi một thời gian không thấy ai đến chuộc thì sẽ hóa kiếp.
Kế tiếp là tiệm trà
Phật Tổ, cây xăng nhỏ HBT, cửa hàng bán đồ điện Thành Mỹ, tiệm sơn Mậu Ký và cửa
hiệu bán xe đạp cùng phụ tùng Đoàn Văn Thẩm được các cua rơ xe đạp chuyên nghiệp
như: Lê Thành Các, Bùi Văn Hoàng, Trần Văn Nên, Ngô Thành Liêm, Lưu Quần,
Huỳnh Anh, Trần Gia Thu, Trần Gia Châu, Trương Tỷ, Huỳnh Ngọc Chánh, Tô Hiếu
Thuận, Võ Vĩnh Thời, Nguyễn Hữu Thoại, Nguyễn Văn Hoà, Nguyễn Văn Kỉnh, Trần Hữu
Tuấn…thường đến chọn mua phụ tùng. Đôi khi họ phải nhờ tiệm đặt hàng sản
xuất từ Pháp và Ý Đại Lợi. Sau này, có thêm tiệm bán xe đạp Tuấn Kiệt với bà chủ
đeo kính trắng, gọng nhựa đen, miệng lúc nào cũng cười tươi như hoa nở.
Quẹo trái ở ngã ba là
đường Trần Quang Khải. Đầu đường là phòng mạch của Bác Sĩ Hạnh. Trước khi đi
ngoại quốc, ông đã làm giấy tờ hợp pháp giao lại căn nhà cho người em tên Lịch.
Nay, vợ chồng anh hành nghề bơm và vá ép xe giá rất bình dân. Họ làm ăn rất
đàng hoàng, uy tín và có lương tâm. Tiệm Billiards TQK, về sau đổi thành Salon
bán xe TQK. Đi thêm vài bước là con đường nhỏ tên Nguyễn Hữu Cảnh, còn gọi là
đường Xóm Chùa vì trong hẻm có nhiều chùa chiền.
Đầu hẻm, phía bên phải
là chỗ mài dao kéo, tông đơ, rồi đến quán bánh cuốn Thanh Trì và xôi vò số
212/2B vẫn còn tồn tại. Quán bắt đầu khai trương từ năm 1957, sau khi ông bà đi
cư vào Nam một thời gian. Bà chủ tên PTP đã mất năm 2010. Nay, con trai và con
dâu của bà tiếp tục nối nghiệp. Khách vẫn đến ủng hộ rất đông. Quán chỉ mở vào
buổi sáng cho đến 10 giờ. Ngồi trong quán vừa ăn, vừa nhìn xe và người đi
qua, đi lại cũng vui mắt.
Nằm đối diện là Hãng
Sáo Công Ty, rồi tới Trường Việt Nam Học Đường, số 38 đường Đặng Tất do
Thầy Phan Hiếu Kính làm Hiệu Trưởng và Trường Trung Học Tư Thục Văn Lang, số 51
Trần Quí Khoách do Thầy Ngô Duy Cầu làm Hiệu Trưởng. Trường Văn Lang bắt đầu
bằng hai dãy nhà lợp bằng tôn trên nền đất từ các ao rau muống. Sau đó Thầy Cầu
cho xây dựng từ từ. Sau này, trường Văn Lang được xem như có bề thế nhất trong
vùng. Thành phần giáo sư giảng dạy rất hùng hậu. Đa số đang là Giáo Sư của các
Trường Công Lập nổi tiếng như Pétrus Ký, Chu Văn An, Trưng Vương, Gia Long… Năm
nào, tỷ lệ học sinh trường Văn Lang cũng đều đạt thành tích rất cao trong các kỳ
thi Tú Tài 1 và Tú Tài 2 do Bộ Giáo Dục tổ chức. Thầy Cầu mất
đúng vào ngày 30 Tháng Tư năm 1975.
Hiện nay, trường Văn
Lang là trường duy nhất trong khu vực Đa Kao và Tân Định còn tồn tại và vẫn giữ
tên Văn Lang. Tuy nhiên, nhà cầm quyền địa phương đang có kế hoạch xây lại
mới vì trường được xây dựng đã trên nửa thế kỷ trên khu đất ruộng, hư hại nhiều
theo thời gian, hiện đang chờ kinh phí phê duyệt xong là bắt đầu đập bỏ để xây
lại. Không biết khi xây xong còn mang tên Văn Lang hay trở thành khách sạn, nhà
hàng, hoặc chung cư nhiều tầng?
Đối diện trường Văn
Lang là cư xá Kiến Ốc Cục Tân Định, dành cho công chức. Đi vào phía trong là
chùa Vạn Thọ do Thượng Toạ Bửu Truyền trụ trì và một số chùa nhỏ khác
nằm rải rác. Ngoài ra có dãy phố mười căn, trong đó có gia đình ban kích động
nhạc thần đồng CBC danh tiếng một thời, vì các nghệ sĩ trình diễn đều còn ở lứa
tuổi nhi đồng và ban nhạc chuyên phục vụ cho đám tang của Hội Bắc Việt Tương Tế
mà nhạc công sử dụng các nhạc cụ dân tộc, kể cả phần khóc mướn.
Phía tay phải là quán
cơm cây Điệp, kế bên là hãng sản xuất Gạch Bông Vân Sơn và tiệm Billiards mang
cùng tên. Nhìn sang bên đường là tiệm giặt ủi Tân Tiến, cho thuê xe xích lô đạp,
làm bản kẽm dầu, trường trung học tư thục Tân Thạnh do Thầy Phan Út làm Hiệu
Trưởng. Trước khi đi vào cổng trường, phải đi ngang bảo sanh viện Ngô Liêng.
Hẻm trường Tân Thạnh
đi ra được đường Đặng Dung, quẹo bên trái có khách sạn Đặng Dung, sang bên phải
là nhà Thầy Hiệu Trưởng Văn Lang Ngô Duy Cầu, số 48A Đặng Dung. Nay là phòng chữa
răng Ngọc Nha. Đối diện nhà Thầy Cầu là số 85 Đặng Dung, ngày xưa là Đài Phát
Thanh và nhà của gia đình Thuốc Cam Hàng Bạc gần đó.
Đi tiếp sẽ gặp quán
cà phê nhạc tên Thơ, trước quán có trang trí mái che được lợp bằng lá dừa phơi
khô. Nơi đây, các học sinh, sinh viên thường tới để vừa thưởng thức cà phê, vừa
nghe nhạc do các giọng ca tài tử trình diễn vì giá cả tương đối bình
dân. Thỉnh thoảng cũng có các nhạc sĩ Phạm Duy, Trịnh Công Sơn, Từ Công Phụng…,
các ca sĩ Khánh Ly, Miên Đức Thắng, Nam Lộc đến trình diễn. Nghe nói cả
gia đình Quán Thơ định cư ở Canada.
Gần bên là chùa
Cô Hồn hay Tân Hiệp Nam Nữ Hội số 188 Trần Quang Khải (TQK), chỉ còn tấm bảng ở
phía trước, số 186 TQK có cây xăng TQK, Photocopy Hoàng Sơn, xe nước mía chị
Hai số 186 Bis.
Chị Hai có cô em gái
tên D, là hoa khôi nữ sinh trường trung học Lê Văn Duyệt, cô D. rất xinh xắn và
duyên dáng, nhờ thế mà xe nước mía của chị Hai lúc nào cũng tấp nập khách đến
thưởng thức, mà đa số là nam sinh.
Nhiều anh chơi nổi
kêu một lúc hai, ba ly và tình nguyện rửa và dọn ly giùm. Tuy nhiên, một chàng
sĩ quan tốt nghiệp Khóa 19 Võ Bị Đà Lạt thuộc Binh Chủng …, quanh năm hành quân
với bưng biền, lặn lội ở Rừng Lá Thấp đã được nàng D. đáp lại tình yêu. Đây là
một mối tình lãng mạn và trong sáng.
Nhưng định mệnh oái
ăm đã không đưa đến một kết thúc tốt đẹp, vì thân mẫu cô đã quyết liệt từ chối.
Lý do là khác biệt về tôn giáo, và nhất là bà không muốn cô sớm trở thành quả
phụ thơ ngây ở tuổi vừa mới chớm hai mươi. Cuối cùng, hai người đành phải nhắm
mắt chia tay.
Nghe đâu gia đình
nàng đang định cư ở Canada, còn chàng sau năm 1975 tiếp tục dùi mài kinh sử hơn
mười năm ở Đại Học Máu không có ngày tốt nghiệp, chàng đã cùng gia đình đến
Mỹ theo diện H.O và định cư ở Nam Cali. Thỉnh thoảng, chàng cũng viết nhiều bài
gồm đủ các đề tài và được độc giả các nơi ái mộ, chàng cũng đã từng đoạt giải
“Viết Về Nước Mỹ” của Việt Báo nhiều lần.
Đường Bà Lê Chân bên
tay phải, ngay góc đường là quán cơm tấm bì, chả, sườn nướng, xí mại và cà
phê pha vợt bình dân tên Ngọc Long của vợ chồng con trai nghệ sĩ lão thành
Bảy Nhiêu. Kế bên có bà Sáu bán nước trà Huế, bánh kẹp, chuối già và hai bàn
đá banh tay, lôi cuốn các học sinh kéo đến chơi thường gây ồn ào trước khi vào
học và lúc tan trường. Đôi khi sinh ra ẩu đả vì cá độ, chọc quê nhau. Cả hai
bên thắng hay thua thì quần áo, mặt mày đều dính dầu nhớt lem luốc. Chắc chắn về
nhà sẽ bị cha mẹ đánh đòn.
Nằm đối diện là đình
Phú Hoà, số 159 TQK, nơi các đoàn hát bộ và cải lương thường đến tập và diễn tuồng. Diện
tích đình Phú Hoà đang dần dần bị thu nhỏ lại vì bị biến thành nơi giữ xe và
nhiều người cư ngụ. Sát bên đình Phú Hoà là lớp Anh Ngữ của Giáo Sư Nguyễn Thế
Thông nằm ở phía trong nhà, còn phía ngoài cho thuê mâm quả, đồ cưới, kế bên có
tiệm may mui nệm.
Nằm trên đường Bà Lê
Chân phía bên trái có một hẻm nhỏ với ông Sáu Hộ chuyên bó bột trị trật xương,
gãy xương tay chân, tiệm Kim Thạch bán văn phòng phẩm, dụng cụ học sinh, nhà in
Bùi Văn Tạ, bảo sanh viện Hà Đông Hà. Trước mặt có con đường mang tên Mã Lộ. Hồi
xưa là bến xe Thổ Mộ và xe Cá. Con đường này chạy song song phía sau chợ Tân Định.
Đi thêm khoảng mười
mét là gặp đường Hai Bà Trưng. Nằm ngay góc Bà Lê Chân và HBT là Y Viện Tân Định.
Phía bên phải có tiệm thịt bò Thành Thể và ba tiệm vàng Đình Thể, Hữu Thành và
Mỹ Thịnh. Hai ông bà Mỹ Thịnh sản xuất hàng tá con. Tất cả đều là gái. tướng cô
nào cũng đều dong dỏng cao. Nghe đâu ông bà đi cầu tự được một cậu con
trai? Cũng nói thêm ở gần đó có tiệm thuốc Đông Y Đức Nguyên, số 350 HBT của
Đông Y Sĩ Chánh Kỷ.
Bên trái là chợ Tân Định
hoạt động hầu như suốt ngày. Ban ngày là hoạt động về chợ búa, còn về chiều và
tối thì các hàng quán: trái cây, hột vịt lộn, ốc gạo, ốc hương, ốc len xào dừa,
khô mực, đu đủ bò khô, gan cháy, hủ tíu mì, sâm bổ lượng, cháo lòng, bánh cuốn…
Bà con đi ngang qua thường hay bị kéo lại mời mọc và lực lượng bán vé số vừa thấy
khách ngồi là chạy lại đưa xấp vé số vô mặt như ép phải mua. Chưa tính đến các
“cái bang” thường gây phiền phức cho thực khách khi vừa ăn xong, khách chưa rời
khỏi bàn đã bị họ nhào tới thu gom chiến trường trong nháy mắt.
Khoảng 10 giờ
đêm thường thấy hai anh TPB/VNCH xuất hiện: một anh mù hai mắt, một anh mất
một tay và còn một chân. Anh mù hai mắt đệm guitar, còn anh kia chống nạng đến
từng bàn lịch sự mời thực khách mua vé số. Cả hai cùng song ca những bài hát của
các nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, Lam Phương, Hoàng Thi Thơ, Trúc Phương, Mạnh Phát
như: Rừng Lá Thấp, Chiều Trên Phá Tam Giang, Tâm Sự Người Lính Trẻ, 24 giờ
Phép, Bông Cỏ May, Thành Phố Buồn, Đường Xưa Lối Cũ, Nửa Đêm Ngoài Phố, Kiếp
Tha Phương, Bóng Nhỏ Đường Chiều, Hoa Nở Về Đêm, Duyên Kiếp… rất được bà con hết
lòng ủng hộ và tán thưởng. Nếu có ai yêu cầu hát thêm những bài khác, hai
anh cũng sẵn sàng thoả mãn. Đặc biệt, khách không muốn mua vé số, nhưng muốn
biếu tiền thì hai anh cảm ơn không nhận, mà trả lời: “Chúng tôi chỉ bán vé số
mà thôi!”
Từ đình Phú Hoà, nhìn
sang bên kia là đường Trần Nhật Duật (TND). Xe chè Huỳnh Thị Ngà nằm ngay góc
đường. Bà chủ là người miền Bắc di cư. Năm 1954, xe chè bà nổi tiếng về đậu
xanh, đậu đỏ và bánh lọt nước dừa không nơi nào sánh bằng. Bà cũng bán thêm nước
chanh muối, sương sáo, sương sa. Vào giờ tan học, học sinh các trường kéo đến rất
đông. Nếu hôm nào con gái bà tan học về trễ thì bà trở tay không kịp. Xe chè
cũng là sợi dây tơ hồng đem lại nhiều mối tình “Thuở học trò còn buồn vu vơ, thức
bao đêm làm thơ rồi đợi chờ” (Bài hát Vọng Gác Đêm Sương – Mạnh Phát).
Đường TND chạy dài tới
khu nông cơ cũ, cuối cùng, chấm dứt ở nhánh sông nhỏ chảy ngang qua. Học sinh
trốn học thường đến đây tắm sông, trèo hái trứng cá, bần, me, bình bát, keo và
mướn ghe chèo ra đến Long Vân Tự và cầu Phan Thanh Giản, Xa Lộ Sài Gòn-Biên
Hòa.
Trên đường Trần Nhật
Duật có bốn con đường nhỏ mang tên các nhân vật lịch sử đi ngang qua, thứ
tự như sau: Đặng Dung, Đặng Tất, Trần Quí Khoách và Trần Khánh Dư. Riêng,
hai đường Đặng Dung và Trần Khánh Dư chạy dài đến đường Trần Khắc Chân, còn gọi
là xóm Cầu Mới, có một cây cầu bằng ván bắc ngang đi ra được đường Chi Lăng-Gia
Định.
Ngoài ra, hẻm số 27B
– TND có tiệm chụp hình Nguyễn Kỳ nổi tiếng. Một thời được các nữ sinh kéo đến ủng
hộ rất đông. Họ thường đến đây chụp hình chân dung để kỷ niệm hay dán trong lưu
bút ngày xanh mỗi dịp Hè về. Chủ nhân có biệt tài tô điểm, thêm thắt làm cho
hình đẹp, sắc sảo hơn, giống như bây giờ người ta làm photoshop.
Nhà số 10 TND là Trường
Trung Tiểu Học Tư Thục Huỳnh Thị Ngà do Bà Huỳnh Thị Ngà làm chủ, kiêm Hiệu Trưởng.
Trường thành lập từ năm 1947, ban đầu chỉ là những lớp bậc ở tiểu học ở căn nhà
trệt. Dần dần, xây lên nhiều tầng và phát triển thêm Trung Học Đệ Nhất Cấp và Đệ
Nhị Cấp. Bà là một phụ nữ giỏi, đảm lược.
Thời nào bà cũng giao
thiệp rộng trong các giới chức đương quyền và các Phong Trào Phụ Nữ. Bà biết
chèo chống, điều hành và giữ vững ngôi trường Huỳnh Thị Ngà trong bao nhiêu
năm, mà chung quanh có nhiều trường trung học tư thục khác như: Vạn Hạnh, Văn
Lang, Việt Nam Học Đường, Văn Hiến, Huỳnh Khương Ninh, Vương Gia Cần, Tân Thạnh,
Les Lauriers, Nguyễn Công Trứ, Đông Tây Học Đường, La San Đức Minh mà các Hiệu
Trưởng đều là phái nam. Họ đã dùng mọi cách để cạnh tranh với trường bà, nhưng
không ảnh hưởng được gì hết!
Đặc biệt, trường HTN
còn là trường duy nhất ở Sài Gòn có nhận nữ sinh nội trú. Phụ huynh rất an tâm
khi gửi con vào đây học nội trú. Bà dạy dỗ, chăm sóc, theo dõi thường xuyên và
áp dụng kỷ luật thật nghiêm khắc với các em. Trường lúc nào cũng đông học sinh,
thi cử luôn luôn đạt thành tích tốt vì được các giáo sư giỏi và nhiều kinh nghiệm
cộng tác. Bà khuyến khích học sinh tham gia các chương trình văn nghệ, các công
tác phục vụ cộng đồng, cứu trợ các nạn nhân bị hỏa hoạn, bão lụt và thăm viếng
các thương bệnh binh đang được điều trị ở các Quân Y Viện.
Những học sinh có
đóng góp được bà nâng đỡ cho học miễn hay giảm một phần học phí. Nữ minh tinh
điện ảnh nổi tiếng Thẩm Thúy Hằng, ca sĩ Trang Mỹ Dung, Thảo Ly, Phương Đại, thần
đồng Phương Mai, Vũ Bộ Song Kim, một nam sinh đã từng đoạt giải trong cuộc thi
tuyển lựa ca sĩ do đài phát thanh Sài gòn tổ chức tại rạp Quốc Thanh và Hưng Đạo…đều
từng là học sinh trường HTN.
Ngoài ra, bà Ngà còn
dành một phòng rộng nhất cho giáo sư dạy Pháp Văn Trần Văn Chánh thuê mở Cour
Particulier ở tầng trệt. Giáo Sư Chánh là thân phụ của Bộ Trưởng Y Tế VNCH-Bác
Sĩ Trần Lữ Y (Louis.) Lúc đầu, thầy mở các lớp luyện thi Bac 1&2 tại
tư gia, gần trường Huỳnh Khương Ninh, trước nhà có cây mít ướt đã già, múi nhỏ,
nhưng ngọt và thơm. Sau này, học sinh các trường theo chương trình Pháp như:
Les Lauriers, Marie Curie, Jean-Jacques Rousseau, Couvent des Oiseaux, Pasteur,
Taberd… đến ghi tên học rất đông, nên Thầy phải chuyển sang trường Huỳnh Thị
Ngà mới có thể chứa đủ. Trường hoạt động cho đến ngày 30 Tháng Tư,1975,
tính ra tồn tại gần ba mươi năm.
Bà Huỳnh Thị Ngà mất ngày
5 Tháng Mười Hai, 1992 tại tiểu bang Virginia (Hoa Kỳ.) Lúc còn sinh thời, bà
luôn luôn ước mơ lấy lại ngôi trường thân yêu mà bà đã bỏ ra bao nhiêu công sức
tạo dựng. Nhưng ước mơ của bà đã không bao giờ trở thành hiện thực.
Đối diện trường HT
Ngà, góc đường Đặng Dung là nhà Vũ Sư Nguyễn Trọng ở trên lầu một,
phía trước có cây me to. Học sinh các trường chung quanh thường leo lên hái, những
trái me được túm gọn lại trong áo sơ mi. Khi vừa trèo xuống, thỉnh thoảng bị
các anh hùng du đãng xóm chợ Tân Định tịch thu hết chiến lợi phẩm, lúc đó chỉ
biết mếu máo, năn nỉ đàn anh cho xin lại vài trái ăn cho đỡ công sức leo trèo.
Cách đó vài căn là
nhà Giáo Sư Huỳnh Văn Mĩ. Thầy Mĩ nổi tiếng về dạy Pháp Văn, nhất là phương
pháp phân tích các mệnh đề rất dễ hiểu. Thầy cũng là một trong những Võ Sư có
công sáng lập môn phái Hàn Bái Đường. Không ai nghe nhắc về vợ thầy, sau
khi hết giờ dạy học chỉ thấy thầy đi chợ một mình, tay xách cái gà mên. Thầy có
con trai tên H đẹp trai, giỏi võ và tốt nghiệp Bác Sĩ Quân Y.Thầy Mĩ mất ở
Nam Cali năm 2004, hưởng thọ 93 tuổi. Học sinh trường Huỳnh Thị Ngà rất nể sợ
thầy. Trong giờ thầy dạy, học sinh rất kỷ luật, không một em nào dám quậy phá,
cho dù bặm trợn, ba gai đến đâu cũng không dám hó hé vì thầy rất nghiêm và khó.
Em nào vô kỷ luật, thầy sẵn sàng có biện pháp thích đáng ngay lập tức. Bà Huỳnh
Thị Ngà là học trò hồi nhỏ của thầy.
Phải kể thêm ở đây xe
kem của một người miền Bắc di cư có cô con gái tên Mai và xe bò viên của ông
Tàu có đổ xí ngầu ăn bò viên. Thường thường là ông thắng. Trường hợp ông thua
thì bò viên ông múc cho người thắng nhỏ hơn là loại bình thường bán cho khách.
Bây giờ, trở ngược ra
đường Trần Quang Khải đi về phía Đa Kao. Trước khi đến một ngã năm, phía bên
trái là phòng nha khoa trang bị máy móc hiện đại của vợ chồng đều là nha sĩ. Vợ
là Nha Sĩ tên Hạnh, dáng người mảnh mai, trang nhã. Bệnh nhân đang đau răng được
bà chữa trị, tự nhiên cảm thấy không đau. Bà có nụ cười đẹp, hiền từ, hai hàm
răng trắng đều. Chồng là Không Quân Thiếu Tá Nha Sĩ Dương Quảng Định đã từng
tu nghiệp ở Hoa Kỳ (phục vụ tại Trung Tâm Giám Định Y Khoa Không Quân.) Hai vợ
chồng rất đẹp đôi.
Đi thêm khoảng ba
mươi thước gặp một Villa cổ, phía trước có depot rác nhỏ. Các công nhân quét
rác sau khi gom rác xong đem đến đây đổ. Bên kia đường là chỗ cho
thuê sách, tiểu thuyết và truyện kiếm hiệp Đức Hưng, kế bên là tiệm hàn gió đá
Sáu An, tiệm hớt tóc Hải Vân. Cách đó vài căn là nơi chuyên sản xuất xích lô đạp
và xe ba bánh có tên Ngọc Quế.
Khi đến ngã năm, bên
tay trái là đường Trần Khắc Chân, nhìn về phía tay phải là đường Nguyễn Phi
Khanh và Trần Văn Thạch, có nhà may Tụ Bảo (số 16 TVT), tiệm
buôn Thế Giới, vựa trái cây, lò bánh mì, giò chả Liên Hương, nhà Bác Sĩ Trần
Văn Văn, Cinéma Modern, tiệm thuốc Tây, tiệm sinh tố, nhà sách Yểm Yểm Thư
Quán, tiệm may áo dài Lê Châu.
Đối diện là quán cà
phê Phúc Thịnh, tiệm bán vật liệu xây dựng Đức Thịnh, hai vựa bán gà, xóm Cảnh
Sát, vì đa số những gia đình ở đây đều phục vụ trong ngành Cảnh Sát và nhà Quái
Kiệt Tùng Lâm. Hẻm này đi ra được đường Đinh Công Tráng. Căn nhà nằm ngay góc
Nguyễn Phi Khanh và Trần Văn Thạch của ông bà Bùi Ngọc Phương. Ông tự phong cho
mình là vua dầu hoả Việt Nam và dự định ứng cử Tổng Thống VNCH. Cũng kể thêm tiệm
Ô Mai Bắc Việt mà nữ sinh là khách hàng thường xuyên ghé đây.
Nếu đi ngược chiều
trên đường Nguyễn Phi Khanh, ngã ba đầu tiên là đường Huyền Quang có Sơn Trà
Đình-Tín Nghĩa Hội, số 113A Nguyễn Phi Khanh nằm ngay góc. Mỗi năm
vào dịp Lễ Vu Lan có trình diễn Hát Bộ. Khán giả đi xem thường ném các quạt giấy
có kẹp tiền lên sân khấu, để tưởng thưởng khi đến đoạn nào gây cấn, hấp dẫn.
Lúc đó chiêng trống thi nhau gõ, đánh liên hồi. Tiếng la hét cổ vũ ầm ỉ.
Nay, đình Sơn Trà bị
thu nhỏ lại diện tích vì người ta chiếm dụng làm nơi bán vật liệu xây dựng gạch,
cát, xi măng, xe ba bánh. Bà con đi ngang qua đều ngao ngán vì chỉ còn thấy tấm
bảng có tên Đình Sơn Trà treo tượng trưng. Nơi thờ cúng phía trước có ông Cọp
thì quanh năm nhang tàn, khói lạnh.
Đường Huyền Quang
mang tên một vị sư. Con đường dài khoảng hai mươi thước, đi hết đường Huyền
Quang gặp đường Lý Trần Quán. Trên con đường này có nhà nam tài tử nổi tiếng
Đoàn Châu Mậu. Ông bà có tất cả sáu người con: ba trai và ba gái. Tất
cả đều có khiếu về âm nhạc, sử dụng được nhiều nhạc khí. Phải kể Đoàn Châu Bảo
và Nhi. Cô con gái út tên Thanh Tuyền cũng là một giọng ca khá nổi tiếng. Tài Tử
Đoàn Châu Mậu mất vào năm 2000 ở Hạ Uy Di.
Quẹo trái là trường Mẫu
Giáo Mạnh Mẫu, nơi đây có nữ Nghị Viên Thành Phố nổi danh TKT, mà một dạo báo
chí Sài gòn hết lời ca tụng bà có biệt tài “vừa đánh răng, vừa huýt
sáo.” Kế bên là chả cá Sơn Hải.
Cuối đường sẽ gặp đường
Hiền Vương, bên kia đường là bên hông nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi. Quẹo trái
là sở vệ sinh thành phố. Cũng phải kể thêm hai quán chả cá nữa là Như Ý và
Thăng Long trong khu vực Đa Kao.
Ngã ba kế tiếp của đường
Nguyễn Phi Khanh là Lý Văn Phức, có một depot rác rất lớn. Các công nhân vệ
sinh đều đưa rác về đây, trước khi các xe tải lớn đến chở đi tái chế và phế
thải.
Cuối đường NPK là
quán cà phê bà Chi, mà các bài viết về cà phê Sài gòn cũ luôn luôn phải nhắc đến.
Bây giờ con cháu bà vẫn tiếp tục, nhưng khách không còn đông. Buổi trưa phải
bán thêm cơm phần giao đến các văn phòng.
Quẹo trái gặp rạp hát
Casino Đa Kao, tiệm thạch chè Hiển Khánh, nhà may Cao Minh, tiệm bánh Bảo Hiên
Rồng Vàng, tiệm kem Mỹ Hương là nhà của nhạc sĩ tây ban cầm Đan Phú. Ông chơi
cho các đài phát thanh và chương trình Đại Nhạc Hội hàng tuần do đài phát thanh
Sài Gòn tổ chức thi tuyển lựa ca sĩ ở rạp Quốc Thanh và Hưng Đạo. Khi ông đệm
đàn, ông rất khắt khe với ca sĩ hát không đúng nhạc, hay không thuộc bài hát.
Tuy nhiên, khi đệm cho nữ ca sĩ liêu trai Thanh Thúy hát, dù ca sĩ Thanh Thúy
hát cách nào, đôi khi chỏi, hay rớt nhịp, ông cũng vui vẻ nhiệt tình đệm theo,
mà không một chút bực dọc hay phàn nàn.
Kế bên là tiệm thịt
bò Đức Phú. Đối diện bên đường là nhà hàng Pháp tên Casino, tiệm guốc Đa Kao,
tiệm bán quân trang, huy chương và huy hiệu quân đội Quế Anh.
Nếu quẹo phải sẽ gặp
tiệm hớt tóc Đơ, chuyên hớt tóc theo lối tài tử ngoại quốc, rồi đến đền thờ Đức
Trần Hưng Đạo số 36 Hiền Vương. Ngõ vào trong đền phía bên trái bán nhang đèn
cho khách thập phương đến cầu khẩn, có bà thầy bói mù chuyên gieo quẻ bói bằng
hai đồng xu. Gieo quẻ cho bất cứ ai, khi hai đồng xu được bà tung lên vừa
rơi xuống chiếu, bà cũng đều nói với thân chủ là sắp nhận được tin vui ở
xa và dặn thân chủ đừng cho ai mượn tiền sẽ bị giựt, nên cẩn thận về đi đứng,
xe cộ, kẻo bị tai nạn, nhưng khi đã đến đây cầu khấn thì được Đức Thánh Trần
che chở, nên đều tai qua, nạn khỏi. Hãy an tâm! Đã được Thánh phù hộ thì tên
bay, đạn lạc, bom rơi vững như bàn thạch, không hề hấn gì!
Đoạn đường Trần Quang
Khải từ đây ra đến đường Đinh Tiên Hoàng, tuy không dài lắm, nhưng có rất nhiều
cửa hiệu buôn bán. Phía bên phải là Pharmacy Duyệt, cũng là tên của Dược Sĩ Duyệt.
Gia đình ông di tản vào ngày 30/04/1975. Rồi đến bảo sanh viện Chung Nam
Quế. Nơi các bà bầu khu Đa kao và Gia Định thường đến khai hoa nở nhụy.
Nhà kế bên trước sân
có một hồ nuôi cá tai tượng rất lớn và hòn non bộ nước chảy róc rách. Một phụ nữ
rất mập ngồi trước nhà, lúc nào trên tay cũng cầm cây quạt bằng lông gà phe phẩy.
Bà hành nghề coi bói bài Tây, thân chủ cũng đông. Tiếp theo là nhà thuốc tây
Garde Vũ Cung, số 67C/TQK của Dược Sĩ Vũ Bích Thủy, hai tiệm bán phụ
tùng và sửa xe Honda, rồi cà phê, cơm tấm bình dân tên Ngọc Dung số 77 Trần
Quang Khải, chủ tiệm ghép tên hai con gái đặt tên cho tiệm.
Đi thêm một chút nữa
sẽ gặp đình Nam Chơn, số 29 TQK. Trước đình có thờ hình ông Cọp rất oai vệ. Bên
trái cổng, nằm trong sân đình có cây đa to, rễ đan với nhau chằng chịt. Có lẽ
nó được trồng đã hơn một thế kỷ? Hiện nay đình Nam Chơn được xếp là “Di tích Kiến
Trúc Nghệ Thuật” cần phải bảo tồn. Về đêm có dạy võ thuật, rất đông thanh thiếu
niên đến tập luyện. Thêm vài bước nữa là một Phật Đường nhỏ của người
Hoa, phía trước có hai cây Mai Tứ Quý đã già, hoa nở quanh năm. Phật Đường
thuộc Giáo Hội Phật Đường Nam Tông có tên là Minh Sư Đạo Quang Nam Phật Đường.
Nghe đâu Phật Đường
này sẽ được xây dựng lại thành nhiều tầng. Mọi chi phí, tốn kém đều do các Hoa
Kiều ở nước ngoài gửi tiền về giúp. Hiện đã lên kế hoạch và đang xin phép chính
quyền xét duyệt.
Kế bên là tiệm vàng Bảo
Thành. Ngoài việc bán vàng bạc, nữ trang, cũng còn nổi tiếng về làm bánh Trung
Thu, giò lụa, giò thủ và các loại bánh mứt.
Trước 1975, bà Bảo
Thành là chủ thầu các bãi giữ xe hai bánh lớn nhất Sài
Gòn như: trường Đại Học Luật Khoa ở đường Duy Tân, Nha Xổ Số Kiến
Thiết ở đại lộ Thống Nhất, rạp hát Đại Nam trên đường Trần Hưng Đạo, và dọc
theo hai bên đường Lê Lợi. Cách một căn là tiệm cơm Tàu có tên Dân
Thiên, với các món mì xào dòn, áp chảo, cơm thố và cơm chiên Dương
Châu tuyệt vời.
Tiếp tục phía bên
trái, đầu tiên là Chi Cuộc Cảnh Sát Tân Định, kế bên là đình Nghĩa Hoà được xây
dựng vào năm 1917. Bà con thường gọi là đình Công Thành Ban. Nơi đây chuyên
trình diễn hát bộ. Trước đình có thờ một ông Cọp.
Hẻm đình Nghĩa Hoà đi
thông ra được đường Trần Khắc Chân. Tiếp theo sẽ đến một dãy phố, có tiệm ronéo
Lửa Hồng quay Ronéo, đánh máy và photocopy bài vở, tài liệu cho các học sinh và
thầy cô giáo, tiệm nhộn nhịp nhất vào mùa thi cử. Ngoài ra, cũng còn bán những
bản nhạc quay Ronéo sẵn với giá rất bình dân.
Cách đó vài căn là một
tiệm bán hòm, tiệm may Của, rồi đến nhà bà con với bà chủ rạp hát Văn Hoa.
Nổi tiếng ở đoạn đường
này là tiệm cầm đồ bình dân Kim Ngân. Bà chủ lúc nào cũng trang điểm lộng lẫy
như các cô đào cải lương Thanh Nga, Bạch Tuyết sắp lên sân khấu. Chung
quanh cũng có nhiều tiệm cầm đồ, nhưng Kim Ngân thường đông khách hơn vì tiệm cầm
mọi mặt hàng giá cao hơn các nơi, cho chuộc với phân lời tương đối thấp và thủ
tục đòi hỏi không phức tạp so các nơi khác.
Đi thêm khoảng hai
mươi mét nữa là một con hẻm lớn, có thể nói là nổi tiếng nhất vùng Tân Định –
Đa Kao, đó là hẻm Vạn Chài. Đây là địa điểm quy tụ anh hùng hào kiệt tứ xứ về
hùng cứ. Mỗi lần chính quyền mở các cuộc hành quân cảnh sát để bắt thanh
niên trốn quân dịch hay cư trú bất hợp pháp thì xe cộ, súng ống rầm rộ, ca
nô, thuyền nhỏ chạy dài dọc theo sông cầu Bông, đèn pin chiếu pha sáng cả một
vùng. Cuối cùng, kết quả chẳng được gì hết! Vì thanh niên trốn quân dịch đã nhảy
xuống sông, lặn qua bên phía Gia Định, hoặc trốn trong các con hẻm sâu, tối
tăm, quanh co khó đi vào. Lực lượng kiểm soát đành bó tay và chào thua! Đặc biệt,
trong hẻm có một trường trung tiểu học tư thục mang tên Văn Hiến do Thầy Phan
Ngô làm Hiệu Trưởng. Thầy cũng từng ra ứng cử và đắc cử Nghị Viên thành phố
Sài Gòn.
Ra khỏi hẻm, quẹo
trái là gặp ngay rạp hát Văn Hoa số 62 Trần Quang Khải, Quận Một. Rạp này đã từng
một thời là nơi hẹn hò của những mối tình học trò thường buồn vu vơ, ăn chưa
no, lo chưa tới. Nơi của những học sinh cúp cua vào những giờ học, mà các cô cậu
cho là nhàm chán. Nhất là học sinh các lớp Đệ Tam thường trốn học nhiều vì là lớp
không thi, lớp dưỡng sức để chuẩn bị sang năm chiến đấu với thi cử. Lơ tơ mơ là
đơ dèm cùi bắp hay đeo cánh gà chiên bơ lủng lẳng trên vai.
Rạp Văn Hoa là một
trong những rạp hát quen thuộc, thanh lịch và sang trọng so với các rạp khác trong
vùng, vì có trang bị máy lạnh, màn ảnh rộng và giá vé vào cửa cũng tương đối
bình dân. Rạp chiếu đủ các loại phim. Những lúc có phim mới và hấp dẫn, bà con
sắp hàng rồng rắn, kéo dài tới tận trước ngõ xóm Vạn Chài. Khán giả nào không
muốn sắp hàng, không muốn chen lấn đổ mồ hôi, dễ bị rách quần, rách áo hoặc bị
rạch bóp, thì có thể mua vé chợ đen. Đôi khi phải trả gấp đôi, gấp ba.
Kế bên rạp hát là một
quán cà phê cũng mang tên Văn Hoa, đã đi vào lịch sử của cà phê Saigon. Quán có
dàn âm thanh nổi tối tân, nhạc ngoại quốc chọn lọc, hấp dẫn, luôn luôn đổi mới,
chỗ ngồi thanh lịch, vị trí thuận lợi và do hai chị em ruột là bà con với
vợ của ông chủ rạp Văn Hoa đứng bán.
Cô chị có
tên TBD và cô em có tên TBH. Hai chị em đều là nữ sinh trường trung học Huỳnh
Thị Ngà. Lúc nào đi học, cả hai cô đều mặc đồ đầm rất xinh xắn, trông giống búp
bê không tình yêu. Nghe đâu cũng có nhiều anh trồng cây si đến uống cà phê thường
xuyên mỗi ngày, trong số đó có anh là ca sĩ một ban kích động nhạc nhà ở đường
Tự Đức nổi tiếng về bài hát Sunday Morning. Ngày nào anh ta cũng đến quán
ngồi đồng, vừa thưởng thức cà phê, vừa trồng cây si cô em TBH. Mối tình thuở học
trò. Cuối cùng chẳng nên cơm cháo gì!
Gia đình cô TBD hiện ở
Montréal, còn gia đình cô TBH từ Montréal chuyển về Pleasanton (California.) Chồng
cô là kỹ sư được một hãng điện tử lớn ở Bắc Cali tuyển dụng.
Sau 1975, rạp Hát Văn
Hoa vẫn còn hoạt động và coi như đã bị xoá sổ hoàn toàn vào ngày 14
tháng 03, năm 2011. Lúc đầu một công ty mua lại dự định xây một chung cư 15 tầng
với nhà ở và các cửa hàng ăn uống, cùng các phương tiện giải trí khác. Nhưng
chính quyền không chấp thuận, do đó công ty tạm ngưng để chờ xin giấy phép
khác. Hiện nay, đã xây dựng xong và mới làm lễ khánh thành mang tên “Trung Tâm
Văn Hoá Đa Năng” (IMC TOWER).
Đoạn đường còn lại,
phải nhắc đến một quán cơm xã hội, chuyên phục vụ cho giới lao động, công tư chức
với đồng lương thấp và học sinh, sinh viên nghèo, giá rất bình dân, chỉ 5 đồng.
Thực đơn gồm ba món thay đổi thường xuyên, cơm ăn thoải mái, ăn cho đến
khi nào no bụng thì thôi! Ngoài ra, còn đươc tặng thêm một trái chuối
tráng miệng và ly trà thơm, còn nóng bốc khói.
Sau đó phải kể thêm
hai tiệm bán xi măng, gạch, cát và đá rất lâu đời là Tấn Phát và Tâm Long, tên
của vợ và chồng được ghép lại. Tiệm bán vật liệu xây dựng Tâm Long số 8 TQK và
tiệm vàng Bảo Thành số 9 TQK, hai tiệm nằm đối diện nhau. Hai bên gia đình coi
nhau rất thân tình và đều đông con. Lúc nào cũng có ý muốn làm thông gia với
nhau. Nhưng rất tiếc các dâu và rể của cả hai nhà đều là những người ở nơi
khác, đúng là duyên số do “Trời sắp đặt,” dù ai có muốn làm mai mối bằng mọi
cách, cũng không thể nào được.
Một chút nữa thì bỏ
quên tiệm may áo dài tương đối nổi tiếng là Phương Luân, hiệu ảnh Ngọc Chương,
cà phê Cây Trúc số 10 TQK nằm ở kế bên.
Đi hết đường Trần
Quang Khải sẽ gặp đường Đinh Tiên Hoàng. Trước đó gặp một cái đình nhỏ tên là
Phú Hoà Vạn số 6 TQK. Nơi đây hồi xưa Thầy Vũ Hữu Tiềm thuê để mở lớp Luyện Thi
Đệ Thất vào các trường công lập, nay đình Phú Hoà Vạn coi như bị xoá sổ hoàn
toàn vì một gia đình chiếm cứ từ trước đã cố tình làm mất đi các di tích của
đình.
Hiện nhà cầm quyền địa
phương đang tìm mọi cách thu hồi để làm chuyện công ích, nhưng vẫn chưa lấy lại
được vì gia đình chiếm ngụ cương quyết không chịu trả.
Quẹo trái đi ra cầu
Bông, sẽ gặp một quán bán thịt gà, vịt và heo quay Huỳnh Ký rất đông khách. Cạnh
đó là một tiệm chuyên sửa xe Vespa và Lambretta. Nhìn sang bên kia đường là tiệm
giày Đông Hưng và nhà may áo dài Thanh Châu. Tiệm mang tên người con gái lớn nhất.
Nhà may Thanh Châu khá nổitiếng, chuyên may áo dài cho các ca sĩ và áo cưới
cô dâu. Hiện nay, tiệm may Thanh Châu vẫn tồn tại và có rất nhiều khách đến đặt
may mỗi ngày. Chủ nhân cữ không còn nữa!
Bên kia đường Trần
Quang Khải là đường Nguyễn Huy Tự, phía tay phải có chợ Đa Kao. Trước khi tới
chợ Đa Kao, sẽ gặp một gánh chè chỉ duy nhất bán đậu đen. Bà bán chè có tướng
trông phúc hậu, bà chỉ bán vào buổi chiều. Chè đậu đen bà nấu, hạt rất dẻo,
hương vị ngọt đậm đà, thú vị và thơ mộng nhất là “ngồi chồm hỗm” ăn chè nóng dưới
cơn mưa lất phất của Sài gòn, vì không có ghế cho khách.
Một con đường chạy
ngang chợ Đa Kao là đường Trương Hán Siêu. Bên trong có đền thờ nhà cách mạng
Tây Hồ Phan Chu Trinh và quán bánh cuốn tráng hơi mang tên Tây Hồ. Bà chủ bánh
cuốn tên là bà Cà. Bà khởi nghiệp năm 1960, bằng một cái quán xập xệ, một ít
bàn ghế thấp lè tè và mấy tấm bạt cũ để che nắng mưa. Bà mất vào năm 2005, nay,
các con bà phát triển thành ba nơi bán bánh cuốn cùng mang tên Tây Hồ: hai tiệm
trên đường Đinh Tiên Hoàng và Huỳnh Khương Ninh và một trên đường Đinh Bộ Lĩnh
– Bình Thạnh. Phía trong chợ Đa Kao, nằm bên dãy chợ cá và bán chạp phô bên tay
phải còn có Đình Hoà Mỹ, số 7 THS.
Đối diện chợ Đa Kao
là Tín Nghĩa Ngân Hàng, khi chiều đến, ngân hàng đóng cửa thì xuất hiện một
gánh cháo lòng, mà bà chủ rất khó tánh. Bà luôn luôn ưu tiên bán trước cho nam
giới, còn nữ giới thì bà thường bắt phải đợi. Nếu thắc mắc, khiếu nại thì bà im
lặng, không trả lời, có nghĩa là bà không muốn bán. Các nữ thực khách đành phải
đi nơi khác mà trong bụng rất ấm ức vì bị bà phân biệt đối xử.
Đường Nguyễn Huy Tự rất
ngắn, khoảng chừng 30 thước, chấm dứt khi đụng đường Nguyễn Văn Giai.
Chạy thẳng là đường
Phạm Đăng Hưng, đi hết đường quẹo trái là Đài Phát Thanh Sài gòn. Thêm vài bước
sẽ gặp đường Nguyễn Bỉnh Khiêm.
<unnamed.jpg>Những
con đường tên vẫn như xưa. (Hình tác giả cung cấp)
Trên đường PĐH có Viện
Nhu Đạo Quang Trung của Thượng Toạ Thích Tâm Giác. Thầy nguyên là Giám Đốc Nha
Tuyên Úy Phật Giáo. Đối diện với Viện Nhu Đạo Quang Trung là một ngôi chùa lâu
đời của người Hoa, mang tên Phước Hải Tự hay còn gọi là Chùa Ngọc Hoàng, số 73
PĐH, đặc biệt, trong chùa có nhiều cây cổ thụ lâu đời, một cái hồ lớn thả rất
nhiều rùa, có những con sống đã vài chục năm trở lên và thờ nhiều hình ảnh thần
linh có giá trị nghệ thuật và lịch sử. Mỗi khi các bó rau được thả xuống hồ cho
chúng ăn thì cả hồ náo động, nước bắn lên tung toé, vì các chú rùa giành ăn tạo
nên.
Vào ngày 24/05/2016,
khi đến thăm Việt Nam, Tổng Thống thứ 44 của Hoa Kỳ là Barack Obama trong
nhiệm kỳ sắp mãn, sau khi viếng thăm chính thức Hà Nội, đến trạm dừng chân cuối
cùng là Sài Gòn. Ông và đoàn tùy tùng chọn ngôi chùa có tuổi gần một thế kỷ này
để viếng thăm khiến nhiều người ngạc nhiên cho sự viếng thăm bất ngờ này.
Đường Nguyễn Huy Tự,
quẹo trái là đường Bùi Hữu Nghĩa, có một cây cầu sắt cũ, đi về phía chợ Bà Chiểu
(Gia Định), nếu quẹo phải sẽ gập đường Nguyễn Văn Giai, đi hết đường Nguyễn Văn
Giai sẽ gặp đường Đinh Tiên Hoàng, nhìn sang phía bên kia đường là đường Huỳnh Khương
Ninh, bên trái là rạp hát Asam, nay đã xây thành chung cư và tiệm thuốc tây Lịch
Cường.
Pharmacy này mang tên
của Dược Sĩ Tống Lịch Cường, đi thêm vài bước là tiệm Thông Mỹ bán các dụng cụ
về âm thanh. Đầu đường Huỳnh Khương Ninh, có xe bánh mì chỉ bán vào buổi chiều:
Bảy Quan nổi tiếng với bánh mì thịt, dăm bông và Pa tê rất độc đáo và xe bánh
mì Bảy Hổ nằm bên tay trái cách đo không xa, cũng khá nổi tiếng. Mỗi xe có một
hương vị đặc biệt riêng, lúc nào cũng đông khách, ai muốn mua phải xếp hàng chờ.
Hiện nay, đầu đường
HKN là hai tiệm bánh cuốn mang tên Tây Hồ do con gái bà Cà chiếm ngự. Trên con
đường này có trường trung học Huỳnh Khương Ninh, đi hết đường HKN sẽ gặp đường
Phan Liêm, đường chạy dọc theo bên hông nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi.
Trên đường Đinh Tiên
Hoàng giữa khoảng đường Phan Đình Phùng và Phan Thanh Giản có đường Tự Đức, trường
tiểu học Đa Kao, mì Cây Nhãn, thêm hai nhà hàng Pháp nổi tiếng là Chez Albert
và La Cigale.
Căn nhà nằm ngay góc
Tự Đức và Đinh Tiên Hoàng được người ta thuê mở tiệm Butagas. Hai con gái chủ
nhà: KN và KL là cựu học sinh VL rất xinh. Tiệm Thông Mỹ chuyên bán dụng cụ âm
thanh, máy thu băng, nằm ngay góc Phan Thanh Giản và Đinh Tiên Hoàng, tiệm bán
mắt kính Đỗ Vượng số 192 Đinh Tiên Hoàng.
Ngoài ra, cũng phải kể
thêm hai quán cà phê đã đi vào gia phả cà phê Saigon trước năm 1975. Quán thứ
nhất là cà phê Hân mà tất cả mọi thứ đếu làm bằng Inox, từ phin, muỗng,
tách đựng đường, đựng sữa. Quán thứ hai là cà phê Duyên Anh. Quán mang tên nhà
văn Duyên Anh, nhưng hoàn toàn không hề dính dáng gì đến nhà văn này. Cô bé ngồi
tính tiền tên Q, có nụ cười xinh xinh, đôi mắt tròn, đen láy và tóc dài thắt
bím rất dễ thương. Cô làm cho bao nhiêu đấng anh hùng mê mệt. Cô cũng còn là đề
tài cho các chàng thi sĩ tài tử đến vừa thưởng thức cà phê, vừa làm thơ sầu mộng,
nhưng chẳng anh nào lọt được vào đôi mắt nai tơ của nàng! Bây giờ cà phê Hân và
Duyên Anh là hai nhà hàng bán thức ăn hải sản.
Khu Đa Kao có thể kể
thêm những con đường tên không thay đổi như đường Nguyễn Bỉnh Khiêm có Nha Tổng
Giám Đốc Trung Tiểu Học và Bình Dân Giáo Dục, hai trường trung học công lập là
Trưng Vương, Võ Trường Toản, hồ bơi guyễn Bỉnh Khiêm, đình Tân An,
các Sở và Nha An Ninh Quân Đội. Kể thêm Đài Phát Thanh Sài Gòn.
Đường Phan Kế Bính có
quán cà phê Văn Nghệ Cây Tre, Hội Văn Hoá Bình Dân do ông Huỳnh Văn Lang Tổng
Giám Đốc Viện Hối Đoái làm Chủ Tịch. Có nhà Dược Sĩ Nguyễn Chí Nhiều nổi
tiếng về thuốc Euquinol trị nóng đầu cho trẻ em. Ông là mạnh thường quân cho bộ
môn xe đạp, và là “Ông Bầu” cho đội đua xe đạp Euquinol. Ông cung cấp xe đạp,
quần áo, mọi phương tiện và trả lương cho các cua rơ ăn rồi chỉ lo tập dợt. Đội
Euquinol luôn luôn thắng trong những cuộc đua lớn. Mỗi lần có tổ chức cuộc đua
là ông có cơ hội quảng cáo nhãn hiệu Euquinol, thuốc tiên chuyên trị cảm mạo,
thương hàn cho trẻ em và người lớn.
Đường Mạc Đĩnh Chi với
Billiards và nhà hàng Trường Cang, Hội Việt Mỹ và Ty Cảnh sát Quận Nhất.
Các đường Trần Cao
Vân, Phan Tôn, Phan Ngữ, Trần Doãn Khanh, Cây Điệp, Nguyễn Thành Ý, Hoà Mỹ.
Ngã tư Đinh Tiên
Hoàng và Phan Thanh Giản có tiệm bánh Lưu Luyến và trường Vương Gia Cần. Gần
ngã tư Đinh Tiên Hoàng, Nguyễn Phi Khanh, Hoà Mỹ và Hiền Vương vẫn còn cây
đa cổ thụ rất to đứng sừng sững, năm sáu người ôm không xuể.
Bên kia đường là tiệm
chuyên làm con dấu, bảng tên, thêu cờ, bán các huy hiệu và tài liệu Hướng Đạo
Việt Nam tên Phúc, số 180 ĐTH. Ông Phúc được thân nhân bảo lãnh đi Mỹ, qua
ở chỉ được vài tháng, ông cảm thấy không thích nghi và khó có thể hội nhập, nên
quay trở về VN để ngày ngày tiếp tục công việc từ trước đã gắn liền với cuộc đời
ông.
Phải kể thêm một con
đường tương đối đẹp và thơ mộng là đường Phùng Khắc Khoan với tư gia Đại Sứ Hoa
Kỳ. Hai bên đường trồng toàn những cây me, khi có gió nhẹ và nắng vàng với những
chiếc lá me rơi rơi, trông dễ thương và thơ mộng vô cùng.
Cuối cùng khu Tân Định,
có những con đường không bị đổi tên: Nguyễn Văn Mai nối hai đầu đường Hai Bà
Trưng và đường Huỳnh Tinh Của có trường tiểu học con trai Tân Định, nhà thuốc Đỗ
Phong Thuần và xóm Hầm Sỏi danh tiếng về du đãng trong vùng.
Đường Đinh Công Tráng
với món bánh xèo vang danh, trường Tân Thịnh, (Les Lauries), tiệm chụp hình Duy
Hy, số 76 ĐCT, chuyên chụp hình cho học sinh các trường tiểu học công lập để
làm kỷ yếu mỗi năm, Bảo Sanh Viện An Ký. Một con hẻm nhỏ đi ra được rạp Moderne
trên đường Trần Văn Thạch. Bà con đặt tên là hẻm Tùng Lâm vì có nhà danh hài
Tùng Lâm, ban Tân Dân Nam trong con hẻm nhỏ này. Và cũng còn có tên Xóm Cảnh
Sát vì dân cư ngụ trong hẻm này hầu hết phục vụ trong Ngành Cảnh Sát Quốc Gia
VNCH.
Ngay góc Hai Bà Trưng
và Đinh Công Tráng là tiệm thuốc Kính Tiên, số 274 HBT, phía trước có trưng bày
nhiều hũ, lọ thủy tinh lớn đựng cà phê hạt đủ loại nổi tiếng
như Meilleur Gout, J.Martin… để xay cho các tiệm bán cà phê và khách mua mang về
nhà. Nếu quẹo phải có Luyến Photo, trường dạy đánh máy chữ Lectason, nhà thuốc
Đông Y Kim Khuê, có để một con Cọp to nhồi bông trong lồng kính trước cửa và lò
dạy nhạc của ba nhạc sĩ Lê Dinh, Minh Kỳ và Anh Bằng. Được ghép lại là Lê Minh
Bằng. Nhạc sĩ Lê Dinh mất ở Canada, nhạc sĩ Anh Bằng mất ở Hoa Kỳ, còn nhạc sĩ
Minh Kỳ đã mất tại Suối Máu, Biên Hoà vào Tháng Tám, năm 1975.
Nếu quẹo trái thì gặp
tiệm giày Trinh Shoes, hai tiệm bán hòm Vạn Thọ và Tobia, tiệm bán
đèn trang trí trong nhà Bùi Huy Mông, tiệm ảnh Công Thắng số 256 HBT. Chủ nhân
là em ruột của nhiếp ảnh gia nổi tiếng Nguyễn Mạnh Đan, người đã từng đoạt rất
nhiều giải thưởng danh dự và cao quý về nhiếp ảnh trong và ngoài nước, tiệm
vàng Kim Phụng, tiệm sách Việt Trí, thuốc lá 888.
Hẻm Bưu Điện số 230
HBT, đi ra được đường Hiền Vương. Quẹo bên phải gặp trường dạy lái xe hơi Mayer
của ông nghị Còi Ô Tô Giáp Văn Thập, nhà của nữ nghệ sĩ hài Mỹ Trinh số
110. Cô Mỹ Trinh chưa bao giờ mở quán ăn, hay là diễn viên hài khi còn ở VN,
cơm tấm Hiền Vương hay Mayer số 114. Quẹo trái gặp trường Mẫu Giáo Michelet và
đường Lý Trần Quán. Phía bên kia đường là Nghĩa Trang Mạc Đĩnh Chi.
Gần đó có tiệm chuyên
làm cửa sắt, máng xối… của gia đình hai anh em cua rơ Trần Gia Thu và Trần Gia
Châu danh tiếng một thời trong làng đua xe đạp VNCH. Đối diện bên kia đường là
cà phê Thu Hương cũng nổi tiếng trong lịch sử cà phê Sài gòn, mà ông chủ không
muốn ai đổ nước sôi vào phin cà phê mà phải chính do tự tay ông.
Nhà thờ Tân Định số
289 HBT. Trước năm 1975 có cha Tr. là thần tượng của giới trẻ, hôm nào cha giảng
thì nam thanh nữ tú đến nghe rất đông. Cũng phải kể thêm cha TL, nhà số 146 Bis
Hiền Vương, nằm sát bên trường La San Đức Minh.
Cha TL là một trưởng
Hướng Đạo Việt Nam kỳ cựu. Cha sáng tác nhiều bài hát trong sinh hoạt Hướng Đạo
như: Anh Em Ta Về, Con Voi. Cha cũng biểu diễn thổi kèn Harmonica trong
các lần sinh hoạt, lửa trại rất xuất sắc và nhà nghề.
Trường Thiên Phước số
295 HBT là một trường dành cho nữ sinh do các Soeur trông coi. Giờ tan học
sáng hẳn cả một đoan đường với các đồng phục đầm màu hồng. Chưa kể, khúc đường
này thường bị kẹt xe, vì nhiều xe hơi đến đón các tiểu thư của mấy ông có quyền
chức đậu bừa bãi, bất chấp luật lệ, nhưng không hề thấy bóng dáng cảnh sát giao
thông xuất hiện trong giờ học sinh Thiên Phước tan trường.
Bên trong nhà thờ Tân
Định có một cổng sắt thường đóng, chỉ để hở đủ cho một người len qua, khi nào
có lễ lớn thì cửa mới mở lớn ra. Đi qua cổng này sẽ gặp trường LaSan Đức Minh,
cũng như đường Hiền Vương, đường Pasteur và đường Huỳnh Tịnh Của.
Đầu đường Hai Bà
Trưng và Hiền Vương là Tín Nghĩa Ngân Hàng và nhà may Paris Mode có hai con
trai tên Bảo và Toàn. Phía bên kia đường đối diện trên đường Hiền Vương là quán
Bar Châu Thới, cạnh bên là một lò bánh mì và trường Tư Thục Nguyễn Công Trứ.
Trên đoạn đường Hiền Vương
này có ngõ hẻm Trần Tấn Phát đi ra được đường Duy Tân, Hai Bà Trưng, Phan Thanh
Giản, có tiệm may Lếng của Việt Kiều chạy nạn từ Nam Vang về, hai cây xăng và rửa
xe. Phía tay phải có tiệm giò chả Phú Hương và hai tiệm phở gà nổi tiếng là Hiền
Vương và Chí Thành.
Đăng nhận xét